25-27 Mayis 2011 tarihinde Astana’da gerceklesen IV. Dunya Kazak Turkleri Kurultayi dunyanin 35 ulkesindeki Kazak temsilcilerini bir araya getirdi.
25 Mayis gunu sabahtan hotelden cikip vatan sehitleri anitina saygi durusunda bulunduk. Tum delegasyon buradaydi. 35 ulkeden 365 kisi ve Kazakistan icinden onemli aydinlar, yazarlar 250 kisi kadar, toplam 600 delege bir araya geldik. Iste kurultayin en guzel tarafi. Dunyanin her tarafindan gelen Kazak temsilcileri, ileri gelenleri bir arada. Bir bayram havasi. Bir cosku. Kucaklasmalar, resim cekilmeler.
Kurultaylara devamli katilanlar, artik akraba gibi olduk. Birbirimizi tekrar gormenin mutlulugunu yasiyoruz. Ilk Kazak Kurultayi Eylul 1992'de Almati'da, ikincisi 2002 yilinda Turkistan'da, ucuncusu 2005 yilinda Astana'da yapilmisti. Bunlarin hepsine katilma sansina sahip oldum. IV. kurultaya ilk defa katilanlarin duygusu daha baska. Onlar daha heyecanli ve daha cok mutlu.
Ilk kurultayda Dunya Kazaklari Cemiyeti kuruldu. Merkezi Almati'daki bu dernegin baskani Cumhurbaskani Nursultan Nazarbayev'tir.
Bir iki turistik mekani ziyaretten sonra, kurultay toplantisinin yapilacagi Bagimsizlik Sarayina geldik. Burada tum delegasyon ve Kazakistan Hukumeti’nin tum uyeleri bir araya geldi. Ilk konusmayi Kazakistan Cumhurbaskani Nursultan Nazarbayev yapti. Dunyaca saygi goren, buyuk bir lider olarak takdir goren Nazarbayev’in Dunya Kazaklari’nin Baskani olmasi buyuk bir sans ve onur.
Yarim saat kadar suren Cumhurbaskaninin konusma metninde bir cumle cok onemliydi. Orada Nazarbayev bundan sonra “kucuk kurultaylara” Kazina – Samuruk Holding’in sponsor olacagini ifade ediyordu. Bence bu kurultayin, Turkiye ve Avrupa Kazaklari icin en buyuk kazanci buydu. Cumhurbaskaninin bahsettigi kucuk kurultaylar Kazakistan disindaki ulkelerde Kazaklarin duzenledigi kurultaylardir. Bunlarin ilkini Almanya'nin Munih sehrinde Hurriyet Radyosundaki calisirken Munih Kazak Dernegindeki arkadaslarla 1994 senesinde Munih’te gerceklestirmistik.
Bu kurultayda amacimiz Avrupa'nin cesitli ulkelerindeki Kazak genclerini bir araya getirip tanismalarini saglamak, orf-adet ve kulturlerini devam ettirmelerine yardimci olmakti. Bu amacla Munih, Viyana, Paris, Koln gibi sehirlerden gencler arasinda futbol turnuvasi yapildi. Gecesinde genc, yasli, erkek kadin toplanarak sarkilar soylendi, konusmalar yapildi, milli yemekler yendi.
Bu daha sonra gelenek haline geldi. Hatta 1995 senesinde ikincisini Almatida Dunya Kazak Gencler Futbol Turnuvasini da duzenlemistik.
1994’ten bu yana yapilan 15 kurultay yapildi:
1. 1994 Munih Kurultayi
2. 1995 Almati Kurultayi
3. 1997 Istanbul Kurultayi (Basbakan Yrd. Ve Disisleri Bakani T. Cillerin katilimiyla)
4. 1998 Paris Kurultayi
5. 1999 Koln Kurultayi
6. 2000 Amsterdam Kurultayi
7. 2001 Paris Kurultayi
8. 2002 Koln Kurultayi
9. 2003 Vesteras Kurultayi
10. 2004 Berlin Kurultayi
11. (2005 Yapilmadi) 2006 Paris Kurultayi
12. 2007 Munih Kurultayi
13. 2008 Oslo Kurultayi
14. 2009 Londra Kurultayi
15. 2010 Viyana Kurultayi
Bu kurultaylar Avrupa Kazak Derneklerinin kit imkanlari ile yapildi. Artik bunlara Nazarbayev'in ifadesiyle, Kazakistan'in en guclu finans kurumu olan Kazina-Samurik Holding sponsor olacaktir. Boylece bu kurultaylarin finans problemi olmayacaktir.
Kurultayda Kazakistan Cumhurbaskanindan sonra ikinci konusmaci olarak Avrupa Kazak Dernekleri Federasyon Baskani Abdulkayum Kesici kursuye geldi. Nefis Kazakcasi, uygun tonlamasi ile guzel bir konusma yapti. Her bakimdan gurur duyduk. Gercekten de Avrupa Kazak Toplumunu dort dortluk mukemmel temsil etti. Bu acidan Avrupa Kazak Derneklerini boyle bir baskana sahip olduklari icin kutluyorum.
Turkiye adina kursuye gelen TRT Kazakca Radyo yayinlarinda gorev yapin Savle Dagaykizi da cok guzel Kazakcasi ve hitabeti ile goz doldurdu. Bir bayan olarak Turkiye Kazaklarini en iyi sekilde temsil etti. Iki konusmacimizi da can-i gonulden tebrik ediyorum.
IV. Kurultay'da ulke temsilcilerinin konusmalarindan sonra baskanlik oylamaya sunuldu, Nazarbayev oybirligi ile tekrar baskan secildi.
Programa gore kurultay uc gun idi. Uc gun boyunca kurultay konuklari geziler, konserler, operalar ile Kazakistan ve Kazak kulturu ile yakindan tanistilar. Ozellikle Kiz Jibek, yani Kiz Ipek operasinin methini cok duymustum. Bu kurultay sirasinda izleme imkani buldum. Cok guzeldi. Zengin dekor ve kostumlarin yanisira konu cok iyiydi. Eger Turkceye kazandirilirsa cok yerinde bir karar olacagina inaniyorum. Bu hususta TURKSOY Baskanimiz Prof. Dusen Kaseinov'un tecrubesi var. Gecen yil Azerbaycan'in Koroglu operasi Turkceye uyarlanmis ve buyuk begeni kazanmisti.
Kurultay sirasinda basin ve televizyonun yurtdisi Kazaklarina ilgisi yogundu. Bu sebeple Dunya Kazaklari sorunlari ve atayurt ile iliskilerinin duzenlemesi konusundaki goruslerimi her vesile ile dile getirdim.
Benim fikirlerimin temelinde, Kazakistan’da Dunya Kazak Turklerinin meseleleriyle ilgilenecek bir diyaspora bakanligi kurulmasi vardi. Ozellikle Avrupa ulkelerindeki Kazaklarin yeni nesilleri artik ne Turkce, ne de Kazakca tam biliyorlar. Endisemiz gelecekte farkli ulkelerdeki, mesela Almanyadaki Kazak gencinin, Fransa'daki akrabasiyla konusamayacagi idi.
Almanya, Avusturya, Hollanda, Fransa, İngiltere, İsveç, İsviçre gibi ülkelerdeki Kazaklarin çoğunluğunu 1960'larda Türkiye'den giden Kazaklar oluşturuyor. Ana babalarin konustugu dil Turkiye Turkcesi ve Kazak Turkcesidir. Ama artik yeni nesiller Almanca, Fransizca ve İngilizce gibi dilleri daha kolay konusmaktadir.
Kurultay cercevesinde temsilcilerin bakanlarla gorusmeleri temin edildi. Bana Egitim ve Bilim Bakanligindaki gorusmelere katilmak nasip oldu. Bizzat Bakan Bakhitjan Jumagulov’a goruslerimi ifade ettim. Diyaspora bilim adamlarinin sorunlarini, yurtdisindaki Kazak genclerinin egitim problemlerini dile getirdim. Kazakistan'in cok onemli ve etkili isimlerinden olan Bakan Bey, benim ve diger konusmacilarin ifade ettigi hususlari dikkatle not aldi ve gerekenlerin yapilacagini ifade etti.
Uc gunluk kurultay, benim acimdan cok verimli gecti. Televizyonda acik oturumda, basindaki roportajlarimda ve cesitli gorusmelerde Turkiye ve Avrupa Kazaklarinin sorunlarini elimden geldigince dile getirdim. Uzerime dusen sorumluluklarimi yerine getirdigimi dusunuyorum.
Bunun disinda eski tanidiklarla, Turkiye ve Avrupa’dan arkadaslarla, akrabalarla bir araya geldik. Yeni dostlar edindik.
Esasen kurultay konuklari arasinda cok guzel bir hava vardi. Bunu son gunun gecesinde gormek mumkundu. Hotelin lobisinde gece 22.00’de baslayan muzikli sohbet bitmek bilmedi. Turkiye ve Avrupa Kazaklari adina Gani Makin caldigi nefis muziklerle bizlere guzel dakikalar yasatti. Kazakistan’dan sanatci Zagiypa ve Mogolistan’dan Altingul ve kaynisi birbirinden guzel Kazak sarkilari ile gece 03.00’e kadar oturuldu. Yani insanlar sanki bir turlu ayrilmak istemiyor gibiydi. Sanki kurultay bitmesin isteniyordu.
Kazakistan’in Bagimsizliginin 20. Yilinda dunya Kazaklari bir araya gelerek sanki 10 yas genclestik. Tum bunlar bagimsizligin sayesinde oldugu muhakkak. Bugunleri bizleri gosteren Yaradan’a ne kadar sukretsek azdir.
Bu arada Kazakistan Kultur Bakanliginin Dernek Baskanlarina cok guzel bir hediye verdigini de soylemeleyim. 1000 Kuy ve 1000 An CD’leri hediye edildi. Dernekler bu CD’leri cogaltarak uyelerine dagitirlarsa, herkesin evinde bu onemli koleksiyon olur ve sevdigi muzikleri arabasinda, evinde ve isyerinde dinleme imkani olur. Boyle bir hediyeyi dusunen yetkilileri kutluyorum. Bize en guzel hediye bu degil midir?
Boylece bir kurultay daha bitti. Bir dahaki kurultay artik 4-5 yil sonra olur. Bundan sonra is bize dusuyor. Kazakistan artik yurt disi Kazaklarina maddi ve manevi destegini giderek arttiracaktir. Bu durum ozellikle yeni nesil Kazaklarin milli benliklerini kaybetmemeleri acisindan onemli gelismedir.
Saygilarimla,
Istanbul - Astana - Istanbul
Abdulvahap Kara
0 yorum:
Yorum Gönder