Uzun yıllar boyunca büyük emeklerle hazırladığım ve bir monografi
çalışması olan kitabım "Vâdi-i Meram", Çizgi Yayınlarından çıktı. Konya
ve Meram tarihine ilgisi olan okurlarım m.uluturk@gmail.com adresimden
iletişime geçebilirler.
19 Mayıs 2016
10 Mayıs 2016
04 Mayıs 2016
Kültür Tarihçisi Balıkhane Nazırı Ali Bey
Ahmet Güldağ'ın 30 Kasım 2006 tarihinde e-postamıza takılan yazısıdır..
Bugün sizlere, İstanbul da ki yaşam günlerimde 1949 yıllında, Süleymaniye kütüphanesin de rastlayıp fotokopinin adı bile mafiş olduğundan not ettiğim bir yazıyı aktarmak isterim.
Eski yazı (Arap Harfleri) olarak basılan ve neşredilen yazının yazarı "Balıkhane Nazırı Ali Bey".
1922 yılında yayınlanan Peyam-ı Sabah ve Alemdar gazetelerinde, "on üçüncü Asr-ı Hicri'de İstanbul hayatı" başlığı ile seri yazıları yayınlanmış.
Bu yazı dizisinin, bir kısmı olan ve ramazan ile ilgisi bulunanlardan,"İstanbul da İftar Sofraları"nı bugün diğer İftar yemeklerini de gelecek yazıda sunmak isterim.
***
Merhum Nazır Ali Bey, İftar özellikli yazılarında neler yazmış? Aynen okuyalım....
"Ramazan akşamları verilen İftar ziyafetlerinin, Diğer zamanlar da verilen ziyafetlerden farkı, İftar kahvaltısı kısmı olup, Halkımızın birbirlerini İftara davetlerinde yemeğin cinsine ve nefasetine dikkat edilmekle beraber, Kahvaltı tepsisinin en küçük teferruatına kadar intizamına ayrı bir önem verilirdi.
Reçellerin çeşidi, Peynir, Havyar, Zeytin, Sucuk, Pastırma, gibi çerezler, ufak tabaklarla tepsiye yerleştirilip sinilerin ortasına konulurdu. Mevsimin çeşitli meyveleri ve salatalar da bunlara mahsus tabaklar içinde, tepsinin etrafına, muntazam şekilde konulurdu. Zemzem fincanları, Medine Hurması, Hardal tabakları konmak suretiyle, iftar sofrası tamamlanırdı.
Çekirdeğinin yemeklere düşmemesi maksadıyla, aslında sofranın süslenmesine yardımcı olmak için, Limonların ortasından kesilip, tüller içinde ipek ve renkli kordelalarla bağlanarak ufak tabaklara konuldukları da görülmüştür. İçme suları, kapalı ve tabaklı Saksonya bardaklarla hizmetçilerin elinde tutulurdu.
Çatal, Kaşık, Bıçak gibi şeylerin Ramazan da kullanılması uygun görülmediğinden, kullanmayı âdet edinmiş olanlar da, halkın ayıplamasına hedef olmamak için, bunların yerine mercan saplı, fildişi, sedef ve bağa'dan yapılmış yahut siyah ve beyaz cilalı tahta kaşıklar kullanılırdı.
Gerek bu kaşıklar, gerek has pide ve francala, çörek ve simitler sofranın kenarına dizilirdi.
Birde Ramazan başlangıcından sonuna kadar, halkımızda İşkembe çorbasına düşkünlük vardı.
Zengin ve fakir herkes, sofrasında İşkembe çorbası bulundurmak isterdi.
İftara beş on dakika kala, çorba tasını alıp işkembeci dükkânına giderler, hatta nöbete yatarlardı. Konaklardan uşaklar, ayvazlar, kapaklı çorba kâseleri getirip, Kazanın etrafına dizerlerdi.
Yemeğin sonunda mutlaka hoşaf bulundurmak adet olup, Elmastraş kâseler içinde, dökme tepsilere konulup kenarlarına, içleri ufak kâse kadar çukur ve sapları Bağa veya fildişinden yapılmış kaşıklar konulmak suretiyle hazırlanırdı. Yaz mevsiminde Kâselere buzda konulurdu.
Eskiden herkes, minderlerde halka olarak oturup yemek yediklerinden, sofralar alçak iskemleler üzerine sarı veya bakır siniler konulmak suretiyle hazırlanır ve peşkir denilen dokuma bezi, peçete yerine kullanılırdı. Hatta hizmetçilerin, ayaktan peşkirleri herkesin dizlerine rastlatmak şartı ile atmaları birer hüner sayılırdı.
Ezana birkaç dakika kala sofra başına gitmek, iftarın şartlarından idi. Misafirler sofranın etrafında otururlar. Ortada çıt yok. Herkes birbirine küsmüş gibi, yüzler somurtkan beklerler.
Susamlı simitlerin, Bademli çöreklerin, Kazan yağlarının mis gibi kokusu ve o muntazam iftar sofrasının seyrine doyulmazdı.
Bunların içinde, herkesin imrendiği olacağından, velev iki üç dakika da olsa, oruç haliyle sabır ve tahammül istenildiği için, sofradakilerin kimi saate bakar, kimi gözlerini kapatıp hayale dalardı..."
***
Nerede o güzelim mutlu günler./ Geçmiş günler olur ki, hayali cihan eder...
Gelecek yazı da İftar yemekleri, bulunanlar ve sonrası neler olurmuş? Okuruz inşallah
***
Sağlık ve esenlik içinde yaşam dileğimle…
izle:
https://www.youtube.com/watch?v=N3HpJFS-GUk
Eski yazı (Arap Harfleri) olarak basılan ve neşredilen yazının yazarı "Balıkhane Nazırı Ali Bey".
1922 yılında yayınlanan Peyam-ı Sabah ve Alemdar gazetelerinde, "on üçüncü Asr-ı Hicri'de İstanbul hayatı" başlığı ile seri yazıları yayınlanmış.
Bu yazı dizisinin, bir kısmı olan ve ramazan ile ilgisi bulunanlardan,"İstanbul da İftar Sofraları"nı bugün diğer İftar yemeklerini de gelecek yazıda sunmak isterim.
***
Merhum Nazır Ali Bey, İftar özellikli yazılarında neler yazmış? Aynen okuyalım....
"Ramazan akşamları verilen İftar ziyafetlerinin, Diğer zamanlar da verilen ziyafetlerden farkı, İftar kahvaltısı kısmı olup, Halkımızın birbirlerini İftara davetlerinde yemeğin cinsine ve nefasetine dikkat edilmekle beraber, Kahvaltı tepsisinin en küçük teferruatına kadar intizamına ayrı bir önem verilirdi.
Reçellerin çeşidi, Peynir, Havyar, Zeytin, Sucuk, Pastırma, gibi çerezler, ufak tabaklarla tepsiye yerleştirilip sinilerin ortasına konulurdu. Mevsimin çeşitli meyveleri ve salatalar da bunlara mahsus tabaklar içinde, tepsinin etrafına, muntazam şekilde konulurdu. Zemzem fincanları, Medine Hurması, Hardal tabakları konmak suretiyle, iftar sofrası tamamlanırdı.
Çekirdeğinin yemeklere düşmemesi maksadıyla, aslında sofranın süslenmesine yardımcı olmak için, Limonların ortasından kesilip, tüller içinde ipek ve renkli kordelalarla bağlanarak ufak tabaklara konuldukları da görülmüştür. İçme suları, kapalı ve tabaklı Saksonya bardaklarla hizmetçilerin elinde tutulurdu.
Çatal, Kaşık, Bıçak gibi şeylerin Ramazan da kullanılması uygun görülmediğinden, kullanmayı âdet edinmiş olanlar da, halkın ayıplamasına hedef olmamak için, bunların yerine mercan saplı, fildişi, sedef ve bağa'dan yapılmış yahut siyah ve beyaz cilalı tahta kaşıklar kullanılırdı.
Gerek bu kaşıklar, gerek has pide ve francala, çörek ve simitler sofranın kenarına dizilirdi.
Birde Ramazan başlangıcından sonuna kadar, halkımızda İşkembe çorbasına düşkünlük vardı.
Zengin ve fakir herkes, sofrasında İşkembe çorbası bulundurmak isterdi.
İftara beş on dakika kala, çorba tasını alıp işkembeci dükkânına giderler, hatta nöbete yatarlardı. Konaklardan uşaklar, ayvazlar, kapaklı çorba kâseleri getirip, Kazanın etrafına dizerlerdi.
Yemeğin sonunda mutlaka hoşaf bulundurmak adet olup, Elmastraş kâseler içinde, dökme tepsilere konulup kenarlarına, içleri ufak kâse kadar çukur ve sapları Bağa veya fildişinden yapılmış kaşıklar konulmak suretiyle hazırlanırdı. Yaz mevsiminde Kâselere buzda konulurdu.
Eskiden herkes, minderlerde halka olarak oturup yemek yediklerinden, sofralar alçak iskemleler üzerine sarı veya bakır siniler konulmak suretiyle hazırlanır ve peşkir denilen dokuma bezi, peçete yerine kullanılırdı. Hatta hizmetçilerin, ayaktan peşkirleri herkesin dizlerine rastlatmak şartı ile atmaları birer hüner sayılırdı.
Ezana birkaç dakika kala sofra başına gitmek, iftarın şartlarından idi. Misafirler sofranın etrafında otururlar. Ortada çıt yok. Herkes birbirine küsmüş gibi, yüzler somurtkan beklerler.
Susamlı simitlerin, Bademli çöreklerin, Kazan yağlarının mis gibi kokusu ve o muntazam iftar sofrasının seyrine doyulmazdı.
Bunların içinde, herkesin imrendiği olacağından, velev iki üç dakika da olsa, oruç haliyle sabır ve tahammül istenildiği için, sofradakilerin kimi saate bakar, kimi gözlerini kapatıp hayale dalardı..."
***
Nerede o güzelim mutlu günler./ Geçmiş günler olur ki, hayali cihan eder...
Gelecek yazı da İftar yemekleri, bulunanlar ve sonrası neler olurmuş? Okuruz inşallah
***
Sağlık ve esenlik içinde yaşam dileğimle…
izle:
https://www.youtube.com/watch?v=N3HpJFS-GUk
