Filmin Yönetmeni Atalay Taşdiken, Görüntü Yönetmeni Ali Özel ve oyunculardan Mustafa Uzunyılmaz ile “Mommo Kız Kardeşim” filmi hakkında konuştuk Konfad’da.
17 Nisan’da görücüye çıkan film, Yönetmen asistanı ve Set Fotoğrafçısı sevgili Osman Özel vasıtasıyla uzun zamandır bir ülfet oluşturmuştu bende. Kamera arkası ekibin işini gücünü bırakıp Konfad’a konuk olarak gelmesi, yönetmeninin hemşerimiz olması, konusunun Konya’ya aidiyeti ve henüz sinemalardayken görmem yazımın vesilesi oldu.
Atalay Taşdiken 1964 Konya-Beyşehir doğumlu bir reklamcı. Mommo ilk uzun metrajlı filmi. Mommo’nun vizyona girişinden evvel okuduğum birkaç satır dikkatimi çekmişti. Sordum: “Cebinizde 1000 lira bile yokken projeye başladığınızı okudum. Bu doğru mu ve şimdi 1000 liradan fazla paranız var mı?” “Basına bu konunun abartılı şekilde yansıdığını fakat yeterli bütçe olmadan filme başladıklarının doğru olduğunu” söyledi tebessümle. Filmin kazandığı ödüller konusunda, ukalalık kabul edilmezse hislerine, ekibe ve başarılı olacaklarına yürekten inandıklarını ifade etti. “Filmin Türk sinemasına katkısını” sordum sonra. “Bu ilk filmim” dedi. “Bunu, sinemayı iyi tahlil eden, kaliteli projeleri izleyenlere bırakmak lazım, filmin bağımsız olarak yetkin bir yerde durduğunu söyleyenler mevcut, bu yönüyle bir ekolün miladı olacağını söyleyebilirim, başta da dediğim gibi bunun yorumunu başkalarına bırakıyorum” dedi.
Hayatı boyunca yapmayı planladığı işi zamanı geldiğinde uygulayıp hayalini gerçekleştirenler olur. Böylelerinden Atalay Taşdiken. Selçuk Üniversitesi Fizik bölümünden mezun olmuş fakat bu alanda iş yapmamış. Yönetmenlik serüvenini anlattı sonra: “Çocukken Beyşehir’de evimizin karşısında Ar Sineması vardı. Harçlığımla haftada bir gün sinema bileti, yanında da Bozdoğan gazozu alırdım. Diğer günlerde, sinemanın dışarıya ses veren hoparlörünün altına oturur, dinlerdim. Sonra da izlemiş gibi arkadaşlarıma anlatırdım.”
Çavuş ve Hüyük’te çekimleri yapılan Mommo, gerçek bir yaşam öyküsünden uyarlanmış. Hem de yönetmenin oldukça yakınında. Perşembe akşamı Kızım Zeynep’le birlikte filme gittik. Çocuk oyuncular Elif ve Mehmet Bülbül’ü çok başarılı buldum. Özellikle Elif’i. Çavuş Kasabasında okulları gezerek bulmuşlar çocukları. Beden Eğitimi dersinde toplanan 1. sınıf öğrencilerine yaklaşırken görmüş Elif’i Taşdiken. Filmin Görüntü Yönetmeni Ali Özel’e, çocukları çekip Elif’i en sona bırakmasını istemiş. Elif’i tercih etmesinin risk olduğunu anlattı. Çocukların arasından en çekingeni o imiş. Başlarda dramatik yoğunluğu olan kareler çekilmiş. Monitörün ardına da hiç geçirmemişler Elif ile Mehmet’i. Filmde, sonraki eş korkusundan çocuk sevgisini kaybetmiş babayı oynayan usta oyuncu Mustafa Uzunyılmaz, köyün kahvesinde mukallit adamlarla hayli sohbetler etmiş yörenin ağzına vâkıf olmak için. Taşdiken, Uzunyılmaz’ın Türk sinemasında nadir görülen karakterlerden birini oynadığını ifade etti. Aynen katılıyorum. Tavır, tip ve konuşma biçimiyle ilklerden biri. Mükemmel bir oyun çıkarmış. Mustafa Uzunyılmaz’a filme katılışını anlatmasını istedim. Sözü Taşdiken alarak, Rıza Sönmez ile anlaştıklarını fakat hayati bir mazeretini gerekçe göstermesi ve Uzunyılmaz’ı önermesiyle projeye onun dahil olduğunu ifade etti. Hasan Dede rolünde oynayan Mete Dönmezer müthiş performans sergilemiş. Çocukların Bez Bebek dizisinden ilgiyle izledikleri Mehmet Usta, dizi çekimleri sebebiyle Konfad’da değildi. İstanbul’lu Bakkal rolüyle göz doldurmuş o da. Filmin bu üç oyuncusunun dışında kadraja giren herkes yörenin yerlisi. Çok da başarılılar. Erkan Oğur mükemmel müziğiyle filmi tamamlayan sanatçı olmuş.
Mommo, 14. Nürnberg Türkiye Almanya Film Festivali’nden En İyi Seyirci Ödülü’nün yanı sıra, festival jürisinin En İyi Film Ödülü olmak üzere iki dalda birincilik ile döndü. Berlin Film Festivali’nde de Generation/Genç Kuşak Yarışması’nın K Plus Bölümü’ne seçilen ilk Türk filmi ünvanını da taşıyor. Filmin Görüntü Yönetmeni 1977 Konya-Çetmi doğumlu Ali Özel’i ayrıca tebrik etmek lazım. Her bir karesini sergilenmeye layık bulduğum “fotoğraflık” görüntüler çıkarmış. Absürd, kafa karıştırıcı, konusu bizden olmayan, bohem anlatım ve karakterleriyle kirli kimi sinema filminin yanında izlenir, tavsiye edilir bir film Mommo. Öksüz kalmış çocuklar, vicdan muhasebesi, ağır sorumluluklar, gurbet Almanya vurgusu, yoksulluk ve çaresizlik ekseninde duygusallığı ağır basan, duygu sömürüsü yapmayan ve günümüzde örnekleri herhangi bir yerde görülebilecek türden. Öcü Mommo korkusundan daha çok bir aile dramının ağır bastığı yüzakı bir film.
Mommo aslında benim korkum diyen Atalay Taşdiken ile aramda bir yakınlık var. Benim çocukluğumun öcüsü de Markut’tu. Markuuuuut! Torbanı sarkıııııııt!
Bu filmin bütün okullarda öğrencilere gösterilmesini istiyorum kendi adıma. SBS, dershane ve ödev telaşında boğduğumuz çocuklarımızın, başka hayatların da varlığını ve ihtimal her evin kapısında Mommo kadar korkutucu gerçeklerin yaşanabileceğini bilmeleri lazım.
Ve Atalay Taşdiken’e ricadır. Şu Anadolu coğrafyasında filmlerin, yönetmenlerin uğramadığı yer kalmadı. Doğunun, Karadeniz’in, Ege’nin, Akdeniz’in yöresel ağızları dillerde pelesenk oldu. Çavuş Kasabasındaki öykünün benzerleri, sıradışıları, alışılmamışları mevcuttur Çumra’da, Kulu’da, Ereğli’de. Gelin ve Oskarlık işler yapın. Bu kumaş sizde fazlasıyla var…
