Hollanda Eğitim Sistemi -1
İbrahim Gulkara/Hollanda
Hollanda’da eğitimin mecburu yaşı 5 yaşından 17 yaşına kadardır. Yani bu süre içerisinde çocuğunu birgün daha mazeretsiz okula göndermeyen veliler adli takibe uğrarlar. Günlük cezası ise 175 avrodur. Veli bu alışkanlıga devam ederse, yani çocuğunu okula göndermekte hata yapmaya devam ederse hapis cezasına kadar cezası katlanarak devam eder.
Hollanda’da ilk öğretim sekiz yıldır. Bunun ilk iki yılı ana okulu, altı yılı ise ilkokuldur. Yani anaokulu ve normal ilkokul aynı bina içerisinde ve metod birliği vardır. İlkokulun sonunda öğrenciler bizdeki üniversite sınav sistemi gibi imtahana girerler, ancak bizdeki sistemden farkı, imtahan sonucunun yanında öğretmenin vereceği kanaatte çok önemli. Yani imtihanda kötüde yapsa veya imtihan günü hasta olsa, öğretmen yıl ıçerisinde ders verdiği öğrenciyi vereceği kanaat önemlidir. İmtiham sonucu ve öğretmenin vereceği kanaatle öğrencinin orta öğretim hayatı şekillenir.
Hollanda’da yine Türkiye’den farklı bir eğitim sistemi var. Hollanda’da isteyen dini temele veya metod farklılığı dahilinde kendi okulunu açabilir. Şu anda toplam 14 farklı sayıda okul mevcuttur. Bunlara bir kaç örnek verecek olursak, Yahudi Okulları, Katolik Okulları, Protestan Okulları ve İslam Okulları gibi dini temele dayalı okulların yanında Dalton sistemi, Montossori veya Serbest Okullar dediğimiz okullar gibi metod farklılığı olan okullarda vardır. Bu okulların toplamdaki oranı %65 tir. Bunun yanında hiçbir dini temele bağlı olmayan laik okullarda vardır. Laik okulllara belediye okullarıda denir. Gerekçesi ise bu okulların yönetimi belediyelerin kontrolündedir. Diğer okulların ise bizdeki özel okullarda olduğu gibi yöneticileri vardır. Aradaki tek fark, bizdeki özel okullardaki yöneticiler maaşlı ve ya okulun sahibidirler. Burda ise yöneticiler gönüllü olmak zorundadırlar.
Hollanda’da okullar öğrenci sayılarına göre bakanlıktan yardım alırlar. Yani bizde olduğu gibi merkez okullarda yığılma, taşra okullarında personel sıkıntısı yoktur. Böyle bir uygulama okulun iflası anlamına gelmektedir. Okullar hesaplarına gelen paraların muhasebesini istedikleri bir muhasbe bürosuna yaptırırlar. Paranın nereye harcanacağının kararını yöneticiler verir. Muhasebe bürosu bu konuda sadece kanuna uygun olmayan bir uygulama olursa uyarı yapar, onun dışında başka bir müdehalesi olmaz.
Hollanda’da aynı bölgede, birbirine bitişik üç dört okulun olduğu bölgelerde vardır. Veliler bu durumlarda okulların başarısı, dini özelliği veya eğitim sistemine göre tercihlerini yaparlar.
Yani bizde olduğu gibi ilçe milli eğıtim müdürü, şube müdürleri, hizmetlileri yok. Yine il milli eğitim müdürü ve personeli yok. Sadece Milli Eğitim Bakanlığı ve Eğitim Müfettişleri vardır. Eğitim müfettişleri üç yılda bir genel teftiş, aradaki iki yılda ise idari teftiş yaparlar. Müfettişin verdiği raporlar doğrulusunda okullar eksiklerini tamamlarlar. Bu eksıkleri tamamlamaları için yine özel danışmanlık büroları kurulmuştur. Okullar kendi bütçelerinde özveride bulanarak eksiklerini tamamlamak zorundadırlar. Onun dışında okullar kendi içinde özerk bir konuma sahiptirler. Bizdeki gibi valisi, kaymakamı, garnizon komutanı gibi dışardan bir yetkili denetlemeye gelmez. Okullarda bizdeki uygulamanın aksine tümgün eğitim yapılmaktadır. Yine bizdeki sistemden farklı bir teneffus sistemi vardır. Sabah 8.30 da ders başlar. Bu her okul için farklıdır. Bazı okullar 8.45’te, bazısıda 9.00’da başlamaktadır. 8..30-10.30 ilk ders. Bu arada tuvalet ihtiyacı olan öğrenciler ders arasında ihtiyaçları için dışarı çıkıp ihtiyaçlarını giderebilirler. 10.30-10.45 beslenme. 10.45-11.00 ilk teneffus. 11.00-12.00 ikinci ders. 12.00-13.00 öğle arası ve 13.00-15.00 üçüncü ve son ders. Son dersin sonunda da öğrenciler evlerine dönerler.
Bir dahaki haftaya Allah kısmet ederse orta öğretim ve ilköğretimdeki farklı konulara değinmeye devam edeceğim.
4 Kasım 2006
