Dr.M.ULUTÜRK

Dr.M.ULUTÜRK

Dr.M.ULUTÜRK

Dr.M.ULUTÜRK

Dr.M.ULUTÜRK

24 Mart 2017

Kâtib Çelebi'nin Fezleke'si

Fezleke I-II (Osmanlı Tarihi (1000-1065/1591-1655))

Kâtib Çelebi Fezleke isimli eserini hayatının son yıllarında Türkçe olarak telif etti. Savaşlar, barışlar, isyanlar, tayin ve aziller merkezli olmak üzere 1591-1655 yılları arasındaki Osmanlı tarihini tafsilatlı bir şekilde ihtiva etmektedir.
Prof. Dr. Bekir Kütükoğlu'nun belirttiği üzere, tamamen orijinal bir kaynaktan çok “ciddi bir derleme”dir Fezleke. Yazarın yararlandığı kaynakların isimlerini açıkça bildirmesi, kaynakları arasında mukayeseye girişerek hangi rivayetin daha muteber tutulması gerektiği konusunda okuyucusunu bilgilendirmesi, bazı kritik mevzularda ise tenkitte bulunmasıFezleke'yi ayrıcalıklı kılan özellikler arasında zikredilmelidir. Bir tarihçi olarak Kâtib Çelebi'nin metodunun üstünlüğü, eserde yer alan, tıpkı modern bir çalışmadaki dipnotlara benzetebileceğimiz  kenar notlarında açıkça görülmektedir.
Fezleke'nin 1869-1870 yıllarında yapılmış baskısının çok sayıda hata ve eksiklerle dolu olduğu tarih araştırıcıları tarafından öteden beri bilinen bir gerçekti. Sıhhatli bir Fezleke metni kullanmak isteyen araştırıcılar, doğal olarak eserin Âtıf Efendi Kütüphanesi, nr. 1914'teki müellif hattı müsvedde nüshasına  yönelmekteydiler. Ancak ekseriyetle gözden kaçmış olan bir başka gerçeklik, söz konusu bu müsvedde nüshaya da tamamen güvenle yaklaşılamayacağıdır. Nüshanın bazı yerlerinin, son üçte birlik kısmının ise tamamının, Kâtib Çelebi'ye ait olmayan bir el yazısı ile kaleme alınmış olması, Fezleke'nin diğer nüshalarına kıyasla bu kısımların çok sayıda eksik, fark ve hata içeriyor bulunması düşündürücüdür. Âtıf Efendi Kütüphanesi, nr. 1914'teki müellif hattı müsvedde nüshanın, şimdiye kadar zannolunanın aksine, bütünüyle orijinal bir Fezleke metni ihtiva etmediği anlaşılmaktadır.
Bu neşirde, mevcut Fezleke nüshaları arasında, müellife ait bir mukaddime içeriyor olması ile diğerlerinden ayrılan Nuruosmaniye Kütüphanesi, nr. 3153'teki bir nüsha daha esas alınmış, her iki nüsha birbiriyle mukayese edilerek mümkün mertebe orijinal bir Fezleke metni tesis edilmeye çalışılmıştır.
Prof. Dr. Abdülkadir ÖZCAN danışmanlığında Yrd. Doç. Dr. Zeynep AYCİBİN tarafından doktora tezi olarak hazırlanan Fezleke, ÇAMLICA BASIM YAYIN tarafından ilim aleminin istifadesine sunuldu. Hayırlı olması temennisiyle...
(ALINTIDIR)