İlk Yunan bilgeleri: Homeros, Hesiodos ve 7 bilge. 7 bilgenin Kendilerinden kalan metinler yok. Özellikleri kısa ve özlü söz söylemeleri..
Yunan düşüncesi dendiğinde Homeros ve Hesiodos’un hemen ardından Yedi Bilgeler akla gelmektedir. Platon, Protagoras (343a) diyaloğunda; Miletoslu Thales, Mytileneli Pittakos, Prieneli Bias, Atinalı Solon, Lindoslu Kleobulos, Kheneli Myson, Lakedaimonlu Khilon’u bilgeler olarak tanıtmaktadır. Özellikleri, Lakedaimonya tarzı bilgeliği benimseyerek düşüncelerini kısa ve özlü sözlerle dile getirmeleridir (Platon, 1986, 343a; Capelle, 2006, 47-48). Yunan bilgeliğinin nasıl bir yapıya sahip olduğu Yedi Bilgeler olarak bilenen kişilerden kalan sözlerden belli ölçülerde anlaşılmaktadır. Yedi Bilge’nin hiçbirinden doğrudan metin kalmamıştır. Onlara atfedilen düşünceler dönemin kaynaklarından derlenmiştir. Yedi Bilge listesinde bazı isim değişiklikleri olmakla birlikte W. Kranz’ın sunduğu şekliyle Yedi Bilge ve düşünceleri aşağıda çok kısaca tanıtılmaktadır.
Lindos’lu Kleobulos (6. yüzyıl): Ölçü en iyi şey. Babayı saymak gerek. Dinlemeyi sevmeli, gevezeliği değil. Yurttaşlara en iyi öğütler verilmeli. Hazza hükmetmeli. Zorla hiçbir şey yapmamalı. Çocukları eğitmeli. Halka karşı olana düşman gözüyle bakmalı. Kişi dengiyle evlenmeli; daha yükseği efendin olur hısmın değil.
Atinalı Solon (638-558): Hiçbir şeyde aşırı olma. Keder doğuran hazdan kaç. Çabuk dost edinme; edindiklerini de çabuk gözden düşürme. Hükmedilmeyi öğrenerek, hükmetmeyi bileceksin. Yurttaşlara en hoşa gideni değil en iyiyi salık ver. Görünmeyenleri görünenlerden çıkar.
Spartalı Khilon (6. yüzyıl): Kendini bil. Dostların ziyafetlerine yavaş git, felaketlerine koşa koşa. Düğünleri sade yap. Ölmüşleri bahtlı diye öv. Kendinden yaşlıyı say. Tutkuya hakim ol. Yasalara uy. Haksızlığa uğrarsan barış, hakarete uğrarsan öç al.
Miletli Thales (630-545): Kefaletin yoldaşı felaket. Kötü yoldan zengin olma. Babadan kötü şeyi kapma. Ana babana ne gibi yardımlarda bulunmuşsan, ihtiyarladığında kendin de öylelerini bekle. İşsiz-güçsüzlük üzücü bir şeydir. Kendine hakim olmama zararlı bir şeydir. Acınmaktan çok kıskanıl. Ölçülü ol.
Lesboslu Pittakos (650-570): Soylu olmak güçtür. Uygun zamanı kolla. Yapmak istediğini söyleme; başaramazsan gülerler. Başkasında hoş görmediğini kendin yapma. Bahtsızları ayıplama; çünkü tanrıların öfkesine uğramışlardır. Karaya güvenilir, denize güvenilmez. Kazanç doymak bilmez. Sana uyanı kazan. Af, öç almadan daha güçlüdür.
Prieneli Bias (6. yüzyıl): İnsanların çoğu kötüdür. İşe yavaş giriş, başladığında sıkı sarıl. Yanılmamak için çabuk konuşmaktan nefret et; ardından pişmanlık gelir. Yaptığını düşün. Çok dinle, yerinde konuş. İkna ederek al, zorlayarak değil. İyi bir şey yapmışsan tanrılardan bil, kendinden değil.
Korinthoslu Periandros (7. yüzyıl): Bütünü düşün. Dinginlik güzel bir şeydir. Atılganlık aldatıcı bir şeydir. Kazanç çirkin bir şey. Bahtlılıkta ölçülü ol, bahtsızlıkta düşünceli. Ana-babana layık olduğunu göster. Dostlarına karşı bahtlılıklarında nasılsan bahtsızlıklarında da öyle kal. Yasaların eski, yemeğin taze olsun (Kranz, 1976, 18-19).
Kaynak:Auzef Felsefi Bölümü ders kitabı
0 yorum:
Yorum Gönder