Günümüzden 2.500 yıl önce Antik Yunanistan'da kent devletlerini tiran adı verilen kişiler yönetiyorlardı.
Tyrannos bey, efendi demek. Tiran sözü buradan geliyor. Yönetime geliyor ve hiç bir şekilde bırakmak istemiyorlardı.
Atinalı devlet adamı Kleistenes bir yolunu bulup bunları halktan kurtarmalıydı. Formülüne göre önemli kararları kurulacak bir halk meclisi alacaktı.
Demokrasi kelimesi böyle doğdu. Demos (halk) ve kratos (yönetim-güç). Kleistenes bugünün oy pusulası gibi düşünebileceğimiz kırık çanak çömlek parçalarını kullandı. Tiran kim ise, halk bu çanak çömlek parçalarına (ostrakos) onun adını yazıp çömleğe atıyorlardı. Ceza ise 10 senelik sürgün idi. Hikaye böyle.
"Çanak Çömlek Mahkemesi, tiranlığı önlemek için kurulan mahkemedir. Sivrilen kişilerin tiran olmalarını önlemek için, bu kişilerin adları çömlek parçalarına yazılarak çanaklara atılır ve bir kişinin adı altı bin vatandaş tarafından yazılmışsa, o kişi on yıl için Atina’dan sürülmüştü." ŞENEL, A. (1970), Eski Yunanda Eşitlik ve Eşitsizlik Üzerine. Ankara: Ankara Üniversitesi SBF. Yayınları, s. 144, 147
0 yorum:
Yorum Gönder