'Kongreye müdahale ederiz'

Erzurum Kongresi'nin son hazırlıklarının yapıldığı günlerde İngiltere, bu girişimi engellemeye çalışır. Erzurum'da görevli subayı aracılığıyla, Mustafa Kemal'i tehdit eder; ancak İngiltere'nin planları sonuç vermez.

Popüler Tarih / Temmuz 2003 / Kansu Şarman

İngiliz su­bayları hummalı bir istih­barat faaliyeti içindeydiler

Mustafa Kemal'in Erzurum'da bir kongre topla­mak için çalış­malar yaptığı günlerde Samsun, Kars ve Er­zurum çevresindeki İngiliz su­bayları da hummalı bir istih­barat faaliyeti içindeydiler.

İngilizler, Sam­sun'a asker çıkardılar

Mustafa Kemal'in Anado­lu'daki görüşmelerini İstanbul Hükümeti aracılığıyla önle­meyi başaramayan İngilizler, 5 Temmuz 1919 günü Sam­sun'a asker çıkardılar. İngiliz­lerin Samsun'dan iç kısımlara doğru hareketine silahla kar­şılık verileceğini belirten Al­bay Refet (Bele) Bey de aynı günlerde İstanbul Hükümeti tarafından görevinden azledildi. Ama İngiliz Dışişleri Ba­kanı Lord Curzon, durumdan hâlâ ciddi şekilde rahatsızdı; Erzurum'da toplanacak kong­reyi engellemek için planlar yapıyordu.

“Memurların si­yasetle iştigalleri­ kesinlikle ya­sak"

Kongreye katılanlar cezalandırılacaktır...

Önce, İstanbul Hükümeti tarafından yayım­lanacak bildiri ve emirlerin kullanılması de­nendi. Hükümet, “Memurların si­yasetle iştigalleri­nin kesinlikle ya­sak olduğunu" ve bu yüzden Erzu­rum Kongresi'ne katılma girişimle­rinin cezalandırı­lacağını hatırla­tan bir genelge yayımladı.

Bu genelge beklenen etkiyi yaratmayınca İngilizler yeni bir formül arayışına girdiler: Kongrenin yapılacağı Erzu­rum'da 'Osmanlı ordusu si­lahlarının teslimini sağlamak' ve işgal kuvvetleri kontrolün­deki 'depolara sevk edilmesini temin etmek' göreviyle, Lord Curzon'un yeğeni Yarbay Rawlinson, Mustafa Kemal Paşa ile görüşecek ve kongre­nin iptali sağlanacaktı.

Mustafa Kemal'den, kongrenin ne pahasına olursa olsun toplanacağı yanıtı

Mustafa Kemal Paşa'nın askerlikten istifasının hemen ardından, 9 Temmuz 1919'da Rawlinson Mustafa Kemal'le görüşmeyi başardı. Kongre tertiplenmenin doğru olama­yacağını Mustafa Kemal'e an­latmaya çalışan Rawlinson, İngiliz Hükümeti'nin buna müdahale edebileceğini bil­dirdi. Ama Mustafa Kemal'den, kongrenin ne pahasına olursa olsun toplanacağı yanıtını aldı.

Mustafa Kemal Paşa, da­ha sonra arkadaşlarıyla bu görüşmeyi değerlendirirken,

"Ne şarktan ne garptan, ne kuzeyden ne de güneyden Si­vas'a da Erzurum'a da bir İn­giliz neferi bile gelemez ve ge­lecek değildir. Hatta görecek­siniz, Rawlinson bizi kuru sı­kı tehdit etmiş olmasına rağ­men, yarın Erzurum Kongresi olaysız açılacak ve devamı müddetince de İngilizlerin her hangi bir müdahalesi ol­mayacaktır"

dedi.

Ancak İngiliz­ler engelleme girişimlerine son vermediler

Fakat Rawlinson'un teh­ditleri yine de tamamen göz ardı edilmedi ve toplanacak olan kongre için, sivil kıyafet giydirilmiş polis ve jandar­malarla koruma önlemleri alındı.

Bu arada Mustafa Kemal, Erzurum Kongresi'nin açılışını 10 Temmuz'dan 23 Tem­muz'a erteledi. Ancak İngiliz­ler engelleme girişimlerine son vermediler.

Dahiliye Nezareti'nden 25 Temmuz 1919'da Erzurum Vilayeti'ne çekilen telgrafta,

"Erzurum'da topla­nan Kongre'nin Ka­nun-ı Esasi'ye karşı olduğu, vatan için zararlı olacağı ve en­gellenmesi gerektiği"

belirtildi.

Mustafa Ke­mal'in tutuklanma­sıyla ilgili emri,

15. Ordu Komutanı Kâzım Karabekir Paşa tarafından reddedildi

Aynı günlerde İs­tanbul Hüküme­ti'nin Mustafa Ke­mal'in tutuklanma­sıyla ilgili emri, 15. Ordu Komutanı Kâzım Karabekir Paşa tarafından reddedildi.

Kongre süresince İngilizler gelişmeleri yakından takip et­tiler ve sonuç bildirgesini de Lord Curzon'a ulaştırdılar. Yarbay Rawlinson ise Heyeti Temsiliye'nin çalış­malarını takip etme­ye devam etti. 

Mustafa Ke­mal'in emriyle, İn­giliz subayları tutuklandı

Ancak İstan­bul'un işgali ve ki­mi yüksek rütbeli Türk subaylarının Malta'ya sürgün gönderilmesi karşı­sında, Mustafa Ke­mal'in emriyle, İn­giliz subayları da tutuklandı.

Yarbay Rawlinson-Mustafa Kemal Paşa görüşmesi

Mazhar Müfit (Kansu) Bey'in notları, bize Mustafa Kemal-Rawlinson görüşmesinin ayrıntılarını sergiler: Kolonel Rawlinson biraz havadan sudan bahsettikten sonra,

"İşittiğime göre, burada yarın bir kongre açacakmışsınız"…

Mustafa Kemal cevap verir:

—Evet, Milletçe açılmasına karar verilmiştir.

— Açılmaması daha uygun olacaktır.

—Kongre muhakkak toplanacak ve gününde açılacaktır. Buna millet karar vermiştir. Açılmamasını tavsiye eden düşüncenize hakim olan sebepleri bile sormayı lüzumlu görmüyorum.

—Fakat hükümetim buna müsaade edemez.

—Ne hükümetinizden ne de sizden müsaade istemedik ki.

—Kongreden vazgeçmezseniz zor kullanarak toplantının dağıtılmasına mecburiyet hasıl olacak.

—O halde biz de, mecburi ve zaruri olarak kuvvete kuvvetle karşı koyar ve herhalde milletin kararını yerine getiririz. Ne pahasına olursa olsun kongreyi açacağız. Görüşmemiz bitmiştir."

Hazırlayanlar : merakediyorum grubu üyeleri merakediyorum@googlegroups.com 

Kaynak : Popüler Tarih Temmuz 2003 "Kansu Şarman-Kongreye müdahale ederiz" başlıklı yazıdan alınmıştır.  

Resim ve başlıklar yazıya eklenmiştir.

 

 

Yazının alındığı Popüler Tarih dergisi

 

 

Devamını Oku...

DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI KALDIRILSIN MI? (HABER)

Doğru Yol Gazetesi/21 Ocak 1949/Arşivimden.

Tartışma konusu oldukça eski.

Devamını Oku...

“Anne, ne olur affet bİzİ, geç geldİk!”

 

(Sultan 2. Abdülhamid’in kızı Ayşe Sultan; 1887 – 1960)

Aşağıda  426 yıl ara ile yaşanmış bizimle ilgili  ibretlik iki ayrı hikâye anlatılmaktadır.
Birinci hikayemiz; Fransa Kralı I. François’nın Şarlken ile yaptığı savaşı kaybederek esir düşmesi ile Kral’ın annesinin, oğlunu kurtarması için Cihan İmparatoru Kanuni Sultan Süleyman’a  yazdığı mektuba Kanuni’nin verdiği cevapla;
İkincisi; bir Cihan İmparatorluğu kurmuş hanedana mensup ve aynı zamanda bir İmparator’un eşi olmasına rağmen, 1950’li yıllarında Fransa’da bulaşıkçılık yaparak geçinen 2. Abdülhamid’in eşi ve kızının yurda dönüşü ile ilgilidir.
…
Esir düşen Kralın annesine Kanuni’nin o çok bilinen ünlü cevabı;
-“Ben ki,
Sultanlar sultanı, hakanlar hakanı hükümdarlara taç veren Allah’ın yeryüzündeki gölgesi, Akdeniz’in ve Karadeniz’in ve Rumeli’nin ve Anadolu’nun ve Karaman’ın ve Rum’un ve Dulkadir Vilayeti’nin ve Diyarbakır’ın ve Kürdistan ve Azerbaycan’ın Acem’in ve Şam’ın ve Halep’in ve Mısır’ın ve Mekke’nin ve Medine’nin ve Kudüs’ün ve bütün Arap diyarının ve Yemen’in ve daha nice memleketlerin ki, yüce atalarımızın ezici kuvvetleriyle fethettikleri ve benim dâhi ateş saçan zafer kılıcımla fetheylediğim nice diyarın sultanı ve padişahı Sultan Bayezıd Hân’ın torunu, Sultan Selim Hân’ın oğlu, Sultan Süleyman Hân’ım.”
–“Sen ki,
Françe vilayetinin kralı Françesko (François, Fransuva)’sun.
Sultanların sığınma yeri olan kapıma, adamın Frankipan ile mektup gönderip, memleketinizin düşman istilâsına uğradığını, hâlen hapiste olduğunuzu bildirip, kurtulmanız hususunda bu taraftan yardım ve medet istida etmişsiniz (istemişsiniz). Her ne ki demiş iseniz benim yüksek katıma arz olunup, teferruatıyla öğrendim.
Padişahların mağlup olması ve hapsolması tuhaf değildir. Gönlünüzü hoş tutup, hatırınızı incitmeyiniz. Bizim ulu ecdadımız, daima düşmanı kovmak ve memleketler fethetmek için seferden geri kalmamıştır. Biz dahi onların yolundan yürüyüp, her zaman memleketler ve kuvvetli kaleler fetheyleyip gece, gündüz atımız eğerlenmiş ve kılıcımız kuşanılmıştır. Allah hayırlar müyesser eyleyip meşiyyet ve iradatı neye müteallik olmuş ise vücuda gele. (Allah hayırlar versin ve iradesi neyse o olsun.) Bunun dışındaki vaziyet ve haberleri adamınızdan sorup öğrenesiniz. Böyle bilesiniz.” Ocak 1526 (1)
…
Ve aradan yaklaşık 426 yıl geçer…
Merhum, Adnan Menderes 1952 yılında NATO toplantısı için Fransa’ya gider.
Bir ara Paris büyükelçisini yanına çağırarak;
– “Osmanoğulları ailesinin Paris’te yaşıyor olması gerek. Bunlar ne yer, ne içer, ne ile geçinir?” diye sorar.
Büyükelçinin hanedan hakkında hiçbir bilgiye sahip olmadığını gören Menderes, büyük bir hayıflanma içerisinde;
– “Sana 24 saat mühlet! Ya Osmanlı ailesinin adresi ile ya da istifanla gelirsin” der. Bir müddet sonra büyükelçi adresle gelir.
Hanedanın ziyaretine giden Menderes, gördükleri karşısında çılgına döner.
Devlet-i Aliye’nin ulu Hakanı Sultan Abdülhamid Han’ın 80 yaşındaki hanımı Şefika Sultan, 60 yaşındaki kızı Ayşe Sultan ve diğer Osmanlı hanımları, Paris yakınlarında bir bulaşıkhanede Fransızların bulaşıklarını yıkamaktadırlar.
Menderes gözyaşlarını tutamaz. Şefika Sultan’ın ellerine sarılır ve;
– “Anne ne olur affet bizi, geç geldik” der.
Ayşe sultan sürgünden otuz yıl sonra gördüğü bu vatan evladına;
– “Sen kimsin”? diye sorar. Menderes de;
– “Ben Türkiye Cumhuriyeti’nin başbakanıyım” der.
– “Ben başbakanım” sözünü duyan koca sultan sevinçten öyle bir çığlık atar ki kalbi duracak gibi olur, bayılır.
Menderes Türkiye’ye döner dönmez doğruca Cumhurbaşkanı Celal Bayar’a çıkar.
– “Osmanlı hanımlarını bulaşık yıkarken gördüm. Onların Türkiye’ye dönmeleri için af kanunu çıkaracağım” der. Celal Bayar da;
– “Adnan Bey sus! Sakın bu konuyu bir daha başka yerde açma, malum gazeteler tahrikiyle silahlı kuvvetlerin içindeki cunta Türkiye’de ihtilal yapar” der.
Menderes cebinden çıkardığı bir mektubu masanın üzerine bırakarak dışarı çıkar.
Mektupta şunlar yazılıdır:
– “Analarının ve babalarının Fransa da hizmetçilik yaptığı bir ülkenin başbakanı olmaktan utanç duyuyorum, istifamın kabulünü arz ederim.
Adnan Menderes.”
Menderes’in istifadan vazgeçmesi için epeyce uğraşılır ve hanedan hanımlarının yurda dönmelerine izin verilmesi şartıyla Menderes istifadan vazgeçer.
Dönüş:
İstanbul’a dönenler arasında Sultan II. Abdülhamid’in hanımı ve kızı da vardır.
Bir sabah erken saatte Teşvikiye’deki evlerinin kapısı çalınır. Kapıyı Abdülhamid’in kızı Ayşe Sultan açar. Gelen kişi Menderes’tir.
– “Şayet kabul buyururlarsa Valide Sultan’ı görmek isterim” der.
Başında tülbent elinde tespihiyle Menderes’i karşılayan Şefika Sultan;
– “Berhudar olasın evlâdım, hoş geldiniz…” der. Başbakan da;
– “Teşekkür ederim Valide hazretleri; hoş bulduk…” demesinden sonra Şefika Sultan;
– “Beyefendi, niçin önceden haberimiz olmadı? Böyle, hazırlıksız ve gâfil avlandık” der. Menderes de;
– “Zararı yok efendim. Bendeniz elinizi öperek hayır duanızı almak ve bir ihtiyacınız olup olmadığını öğrenmek için geldim” der.
Ayrılırken daha sonraları Yassıada da onun da hesabının sorulduğu şişkince bir zarf bırakır.
İşte Menderes’in amansız suçlarından birisi budur.
…
Sormak gerekir;
Ecdadımız bunları hak etmek için ne yapmıştır?
Sabık Sultan Vahdettin’in tabutu da bilindiği gibi alacakları nedeniyle İtalya, San Remo’daki  kasap ve bakkal tarafından haczedilmiştir.
Bu yaşananlar, onların 600 yıl boyunca ülkelerine yaptıkları hizmetlere karşılık bir bedel midir?
Yorum ve değerlendirme her zaman olduğu gibi okuyanlara aittir.
…
ELİMİZE YENİ GEÇEN BİR KAYNAKTAN, SULTAN VAHDETTİN’İN KAÇMADIĞI,  “UZAKLAŞTIRILDIĞI“  BİLGİSİ AŞAĞIDA VERİLMEKTEDİR;
Yazarı ve eseri hakkında bilgiler;
Eserin ismi;  “KUVA-I MİLLÎYE ANKARASl “
Yazarı; İngiliz bayan gazeteci ; Grace M. ELLISON 
İngilizce yayım tarihi; Lozan-Ocak, 1923
Yazar, Grace M. ELLİSON, Cumhuriyet Turkiyesi’ni ilk ziyaret eden ve bu arada başta Atatürk olmak üzere bütün devlet büyükleriyle tanışıp röportaj yapan bîr İngiliz kadın yazardır…” (Türkçesi; MİLLİYET YAYIN LTD. ŞTİ. Birinci Baskı: Ocak 1973)
Yazarın, “GAZİ MUSTAFA’ KEMAL PAŞA’YLA KONUŞMASI ;
“..LOZAN’DA konferans toplandıktan hemen sonra Gazi M. Kemal Paşa bana şu konuşmayı lütfetti:
Benim sorularım şöyle başladı:
Soru;“Türkiye’yle Büyük Britanya arasında samimi bir anlaşmaya varılacağına inanıyor musunuz?”
Cevap; “ Bizim eski geleneksel dostluğumuzun geriye geleceğinden şüpheli değil, eminim. Olmaması için bir neden yok. Lehinde de pek çok sebepler var. Bizim özgürlüğümüz uğruna şeref ve namus dışında istediğimiz bir şey yok. Biz Sultanı, daha çok özgürlük temini uğrunda uzaklaştırdık” (Sahife:172, paragraf:2)
Mustafa Kemal Paşa ne demektedir;
-“….Biz Sultanı, daha çok özgürlük temini uğrunda uzaklaştırdık”
Sonrası araştırmacılara ve tarihçilere kalmaktadır.
…
Resim ; geni.com’dam alıntıdır.
(1) Vikikaynak
(2) “Hüseyin Öztürk – Yeni Akit, 2012-05-10”
Ayrıca  konu ile ilgili meraklılarının bakabileceği yazılar/kaynaklar;
a)http://www.sizinti.com.tr/konular/ayrinti/osmanli-hanedaninin-serencamesi.html
b) “Vakkasoğlu, Vehbi; Bu Vatanı Terk Edenler, İstanbul 1990, Timaş Yay., sh. 155″ Sızıntı dergisi kaynağı.

Kaynak:http://www.canmehmet.com/bir-mektup-ve-yikanan-bulasiklar-anne-ne-olur-affet-bizi-gec-geldik.html

Devamını Oku...

Paris Gazetelerinde Hz. Muhammed Aleyhtarı Yazı ve Resimler

Paris'teki Charlie Hebdo adındaki kazuratın günümüzdeki icraatlarından evvel meğer Hz. Peygamber hakkında 19. yüzyılın sonlarında da Fransızlar tarafından yayınlar yapılmış.

Aşağıdaki yazı ve belge ile transkripsiyonu tarihçi Sinan ÇULUK'un bloğundan alıntılanmıştır.

Batı dünyası daha 19. Yüzyılda basın dünyasını beşinci kol faaliyetlerinin en önemli unsurlarından biri haline getirmişti. Bilhassa Sultan İkinci Abdülhamid devrinde bu faaliyetler hız kazandı. Osmanlı topraklarındaki Rum,Yahudi, Ermeni, Bulgar, Arnavut, Kürt unsurların ayrılıkçı veya asayişi bozucu faaliyetlerine destek vermeleri hiç şaşırtıcı değildi. Aynı şekilde  Müslüman tebaanın da mukaddesatına açıkça saldırmaktan çekinmezlerdi. Sultan Abdülhamid’i çeşitli şekillerde karikatürize ettikleri yetmezmiş gibi Hz. Muhammed’i de aynı bugün olduğu gibi karikatürize ederler veya hakaretamiz yazılar yayınlarlardı.  Özellikle Hz. Muhammed ve İslamiyet olunca hassasiyeti bir kat daha artan Sultan Abdülhamid bu yayınların neşredildiği gazeteleri öncelikle ülke sınırlarından içeriye sokmamaya çalışır, bir şekilde girmesine engel olamadıklarını da piyasadan toplattırırdı. Bu hamleyi başardıktan sonra da gidip o gazetecileri öldürmek, gazete binalarını yakmak gibi projelerle uğraşmaktansa, yazar-çizer takımını yanına çekmeye çalışır,  o tür yayınlar yapmamaları şartıyla gazetelerine para gönderirdi. Bu niyetini keşfeden bazı Avrupalı girişimcilerin sırf Abdülhamid’den para sızdırmak için o tür yayınları konu alan gazeteler çıkardıkları da söylenmektedir. Bunlarla da yetinmez nişan, madalya gibi maddi mükafatlarla da o gazeteleri  ve sahiplerini yanına çekmeye çalışırdı. Aşağıdaki belgede de böyle bir olayın bizzat Zabtiye Nazırı Nazım Paşa tarafından Abdülhamid Han’a bildirildiğini görüyoruz.

BELGE METNİ;

ZABTİYE NEZARETİ

Paris’te neşrolunan Gordiyol nâm Fransız gazetesinin 30 Temmuz 1893 tarihli ve iki yüz kırk üç numaralı nüshasında “Fahr-i Kainat Efendimiz Hazretlerinin Cenneti” serlevhasıyla bir resim bulunduğu gibi diyanet-i celile-i İslamiye aleyhinde makâlât-ı muzırrayı havi bir de bend münderic olduğu elde edilen nüshasından anlaşılarak bu makule tesâvir ve neşriyat-ı muzırrayı havi olan gazetelerin payitaht-ı saltanat-ı seniyyeye idhal ve intişarı gayricaiz olmasına binaen intişar eden nüshaların hemen toplattırılması ba-tezkire Beyoğlu Mutasarrıflığı’na tebliğ ve izbar kılındığı gibi taraf-ı sami-i sadaret-i uzmaya dahi ita-yı malumat edilmiş ve elde edilen salifü’l-arz gazete nüshası manzur-ı ali buyurulmak üzere leffen arz u takdim kılınmış olduğu maruzdur. Ol babda emr u ferman hazret-i men-lehü’l-emrindir.


19 Temmuz 1309
Zabtiye Nazırı
bende
Nazım

 

Kaynak: http://sinanculuk.blogspot.com.tr/2015/01/paris-gazetelerinde-hz-muhammed.html

Devamını Oku...

Kamus-i Rûmî : Rûmca'dan Türkçe'ye lugât = Lexikon helleno-tourkikon (1897)

Şuradan indirilebilir:
https://ia601603.us.archive.org/6/items/kamusirmrmcadant00pana/kamusirmrmcadant00pana.pdf

Devamını Oku...

Memalik-i Osmaniye'nin Tarih ve Coğrafya Lügati

Önemli bir başvuru kaynağıdır.

İndirme linkinin de vereyim:
https://ia801608.us.archive.org/28/items/memlikiosmaniyen0001al/memlikiosmaniyen0001al.pdf

Devamını Oku...

İÇ SAVAŞLARIN YENİDEN GÜNDEME GETİRDİĞİ DÜŞÜNCE AKIMI: SELEFİLİK

Kelâmî önceliği bulunan selefîliğin devlete talip olan siyasi bir argümanın ittiricisi olmasını yadırgamamak gerekir.

Selefîlik konusu Ortadoğu’da halihazırda yaşanan insan kıyımıyla yeniden gündeme geldi. Esasında kelâmî önceliği bulunan selefîliğin günümüz zaviyesinden bakıldığında devlete talip olan siyasi bir argümanın ittiricisi olmasını yadırgamamak gerekir. Başlangıçta masum birtakım kelâmî tartışmaları ihtiva eden bu hareket, tarihin belli dönemlerinde, türlü saiklerin bir sonucu olarak bu anlayışın devlet nizamına dönüşmesi taleplerini beraberinde getirdi. Örneklerini aşağıda vereceğiz.

Dinde samimiyet anlamında, Hz. Peygamber ve sahabe zamanını ihya etmeyi, bidatlerden uzak bir hayat tarzı benimsemeyi ve farklı kültür ve dinlerin etkilerinden azade bir yaşama biçimini her Müslüman önemser ve değerli görür. Ancak İslam’ın nassları merkez olmak kaydı ile durmadan değişen sosyal hayatı muhtevi yaşama biçimlerini göz ardı etmek, makul bir yorum olarak düşünülebilir mi?Selefi hareketlerin devlet nizamı olarak yorumlanması bile sözünü ettiğimiz değişim süreçlerinin sonucu değil midir?

Kavramsal olarak, bir kimsenin kendisinden önce gelen anlamına gelen “selef”, sözlükte “önceki nesil”, “selefiyye” de “bu nesle mensup olanlar” demektir. İslam düşünce tarihinde selefiyye adını taşıyan bir kurumsal bir yapıya rastlanmaz. İslamliteratüründe selef, sahabe sonrasıdin bilginlerini ifade ederken, selefiyye terimi ise iman esaslarıyla ilgili konularda sahabe ve ardıllarını izleyerek ayet ve hadislerdeki ifadelerin zahiri ile yetinip bunları aynen kabul eden ve yoruma gitmeyen Ehl-i Sünnet topluluğunu belirtmek için kullanılır. Bunlar, Kur’an ve sünnetle birlikte sahabe sonrası ilim neslinin görüşlerini dokunulmaz sayan, nakli bilgiyi yücelterek akli çıkarımların karşısında duran bir anlayışı temsil ederler. Sahabe sonrası ilim nesli “nass”dan sayılamayacağına göre kendisini selefî olarak niteleyenler aslında onların kelâmî konulardaki görüşlerini alarak bir başka yoruma gitmektedirler.

İlk dönem selefiyye anlayışının en belirgin özelliğinin, kelamkonularında akli çıkarımları iptal etmek, ayet ve hadisle yetinmek ve her türlü yorumdan kaçınmak olduğu söylenebilir. Siyasi ve kültürel konjonktürün etkilediği kimi fırkaları çıkardığımızda Ehl-i Sünnet mensuplarının zaten bu meseleyi sorun etmedikleri görülecektir. Günümüzde sorun aslında kelamcıların, filozofların, bâtınî yoruma her daim açık sufilerin manası kapalı ayetleri yorumlamasında değil, gelişen şartların etkisiyle ortaya çıkan medeniyet ürünlerinin tezahürüne bakış biçimiyle başlamaktadır. Şu halde türbeler, camiler, muhtelif kurumlar, zaviyeler, giyim kuşam şekilleri, kısaca zamanların getirisinden neşet eden modern değişim süreçlerine karşı üretilen karşı duruşu, kelâmîmeselenin neresine koyacağız sorusununcevabını aramak icap eder.

Bugünün Ortadoğulu Selefîleri ile Selefîliği sistemleşip bir akım haline getiren İbnTeymiyye’yi birbirine karıştırmamak lazım geldiğini düşünüyoruz. “Takiyyuddin İbn Teymiyye(öl. 1328), sağlam olduğu bilinen nakil ile aklı selimin asla çelişmeyeceğini, dolayısıyla da tevile gerek kalmayacağını ısrarla savunmuştur. Haçlı seferleri ve Moğol istilâsı etkilerinin görüldüğü bir dönemde İbnTeymiyye, Müslümanların inancını ve birliğini güçlendirmek amacıyla öğrencisi İbnKayyim el-Cevziyye ile birlikte katı lafızcı bir yaklaşımdan Kur’an ve Sünnet çerçevesi içinde dinî bir akılcılığa yer veren anlayışa geçiş yapmıştır” (Özervarlı). Özellikle sufîlerinbâtınî görüşlerini şiddetle eleştiren ve hatta bu tarz disiplinler üzerine metodoloji inşa edenleri tekfir eden İbn Teymiyye’nin, dini musikiyi, zikir törenlerini, içtihat için ağır bulduğu ehliyet şartlarını vs. reddettiğini görürüz. Onun selefîliğini ilmî ve usulî selefîlik olarak tasnif edenler mevcuttur.

“XIX. yüzyılın ikinci yarısından itibaren ıslah ve tecdit faaliyetlerini yoğunlaştıran İslâm âlimlerinin Kur’an ve Sünnet’e dönmeyi savunarak taklitten uzaklaşmayı öne çıkarmaları Selefîliğin bu dönemde daha çok tartışılmasına zemin hazırlamıştır. Özellikle İslâm dünyasının büyük bir kısmı Batılı ülkeler tarafından işgal edilip sömürgeleştirilince bu durumun sebepleri ve çıkış yolları hakkında sorgulamalar ve fikir arayışları başlamıştır. Bu bağlamda birçok ilim adamı ilk asırlardan sonra dine çeşitli hurafe ve yanlış anlayışların girdiğini, ulemâ arasında taklidin yaygınlaştığını, nasların ve diğer ilk kaynakların yerine fukahanın, kelâmcıların ve müfessirlerin şahsî görüşlerinin önem kazandığını, tasavvuf ve tarikatların halkı miskinleştirdiğini, dolayısıyla yeniden İslâm’ın özüne dönülmesi gerektiğini ısrarla belirtmişlerdir” (Özervarlı). Osmanlı Devletinin son dönemlerinde Hicaz’da ortaya çıkan Muhammed b. Abdulvahhab’ın (1703-1792) başlattığı hareket, İbn Teymiyye’nin fikirlerinin yeniden canlanmasına zemin hazırlamıştır. Kitap ve sünnet dışında kural ve yorum kabul etmeyen bu görüş sahiplerini muhalifleri vehhabi olarak nitelerken onlar kendilerine muvahhidûn veya selefiler olarak adlandırırlar. Belirli bir mezhebi taklitten kaçınmakla beraber, görüşlerinde isabetli gördükleri mezhep görüşlerine ve içtihatlara uydukları görülür. İbnAbdulvahhab ve taraftarları, kabirlere bina yapmayı, onları mescit edinmeyi, doğum günü anmalarını, tasavvuf gruplarının çıkardığı bir takım uygulamaları reddederekbunların kaldırılması adına icbari hareketlere girişmişlerdir. Hz. Osman’ın hilafeti saltanata dönüştürdüğünü ve bunu yaparak İslam’ın ruhuna aykırı bir yol tuttuğu iddiasını, Osmanlı devletinin saltanat anlayışına hamlederek Ortadoğu’da siyaseten Arap-Türk gerilimini tırmandıran İbnAbdulvahhabtaraftarları kendi lehlerine başarılı da olmuşlardır.

“Geleneksel İslâm yorumlarına olduğu kadar Batı’dan gelen her şeye karşı çıkan İhvân-ı Müslimîn,Cemâat-i İslâmî gibi hareketler ise Selefîliği bir dinî ideoloji haline getirmiş ve politik yönü ağır basan cihadî/aksiyonel gruplar ortaya çıkmıştır. Bu hareketler, birçok yönüyle dışa kapalı bir tavır geliştirmiş, bu yöndeki din anlayışının yerleşmesi ve güçlenmesi için farklı yöntemleri kullanmakta sakınca görmemiştir. Filistin sorununun kronikleşmesi ve Afganistan’ın Sovyetler tarafından işgal edilmesi bu anlayışın Arap dünyası ve Hint alt kıtasında yayılmasını hızlandırmıştır. Bu süreç, İhvân-ı Müslimîn gibi nispeten ılımlı politik hareketlerden başlayıp İslâmî Cihad, el-Kaide gibi şiddet yanlısı grupların ortaya çıkmasına kadar varmıştır. Artık Selefîlik hareketini bile temsil edemeyecek kadar radikalleşen gruplar dinin ruhundan ve hedeflerinden ziyade lafzına ve şekline vurgu yapan, ahlâk boyutunu göz önünde bulundurmayan, tarihî tecrübe ve birikimleri, kültürel ve folklorik zenginlikleri reddeden bir söylem geliştirmiştir. Ayrıca politik arenada daha çok göze çarptıkları için çağdaş dünyada İslâm toplumlarının genel eğilimleriyle bağdaşmayan bir Müslüman imajının oluşmasına yol açmışlardır. Modernlikle ilgi kurmayan, siyasî yönü bulunmayan, tamamen geleneksel anlamda Selefin yolundan giden veya tasavvufun bünyesinde varlığını sürdüren Selefî cemaatler de mevcuttur. Bu sebeple çağdaş selefî hareketi sadece radikalizme veya siyasî anlayışa indirgemek suretiyle tek bir yönelişten söz etmek mümkün değildir.” (Özervarlı).Günümüz Ortadoğu’sunda beliren şiddet yanlısı selefi grupları bu kapsamda değerlendirmek gerekir.

Özetleyecek olursak, günümüzde adı terörle anılan cihadî/selefi hareketleri,ilk dönem kelamî tartışmaların ve İbnTeymiyye ve onun görüşlerinin bir neticesi olarak sistemleşenselefîlikle karıştırmamak gerekir. Bu tür hareketler çağdaş dünyadan ve geleneksel din anlayışından sızan uygulama ve anlayışlara tepki olarak geliştirilen aksiyonel bir yorumdur. Bu yorumlama biçimi zamanla özellikle Batı dünyasına karşı reaksiyona bürünen hareketlere dönüşerek siyasi boyut kazanmıştır. İslamcı terör adıyla adlandırılan örgütlerin düşünsel arka planında Batı dünyasına karşı haklı olarak derin bir nefret vardır. Bu yönüyle cihadî/selefi hareketler Müslümanların izzet ve şerefini kurtarma iddiasını taşımaktadırlar. Burada sözünü ettiğimiz selefî yorumun, -son dönemlerin Filistin, Gazze, Türkmeneli, Doğu Türkistan ve Rojava meselesindeki tepkisizliğine bakarak- hangi izzeti kurtardığınıayrıca sormalıyız.

Müslümanların tarih boyunca oluşturdukları bilim, kültür ve sanat eserlerini ortadan kaldırmaya yönelen bu hareketler hariciliğin çağdaş izdüşümü sayılabilirler. Müslümanlar esasen böylesi yorumların peşinden giderek kendilerine zarar vermek yerine, giderek büyüyen İslam karşıtı cereyanlara karşı ilmî, usulî ve cihadî bir karşı duruş geliştirmeli ve bir araya gelmenin yollarını aramalıdırlar.

----

- M. Sait Özervarlı, (2009),“Selefiyye”, DİA, c. 36,  s. 399-402.

Devamını Oku...

Tarih tekerrürden ibaret

 

Kadın: Bakıyorum izdivaç mahsur bir kaleye benziyor. İçindekiler dışarıya çıkmak istiyor, dışarıdakiler içeriye girmeye çalışıyor...

(AydedeGazetesi/1922)

Devamını Oku...

BULGARİSTAN'A SATILAN EVRAK MESELESİNİN BİR YÜZÜ

Sinan ÇULUK

1931 yılında Osmanlı arşiv belgelerinin Bulgaristan’a satılması hadisesi Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en acı olaylarından biridir. İbrahim Hakkı Konyalı ve Muallim Cevdet, satış hadisesinin ortaya çıktığı günlerde İsmet İnönü hükümetinin en acımasız muhalifleri oldular. Gazete haberleri ve yayınladıkları açık mektuplarla o yıllarda akla hayale gelmeyecek bir muhalefet sürdürdüler. Çabaları etkili oldu, evrakın satışı iptal edildi, evrak yüklü vagonlar Kapıkule Gümrüğü’nden geri çevrildi. Üstelik giden belgelerden bir hayli miktarı geri getirildi. Olaya sebebiyet veren İstanbul maliye memurlarına anında işten el çektirildi ve tutuklandılar. Mahkemeleri sürerken biri hapishanede vefat etti, diğerleri Cumhuriyet’in onuncu yılında ilan edilen genel affa maruz kalarak hapisten çıktılar. Bu davanın safahatına dair evrak muhtemelen İstanbul Adliyesi binasının 1933’de maruz kaldığı yangın felaketinde mahvoldu. Günümüzde adliye arşivlerinde bu davayla ilgili evraka henüz rastlanamamaktadır. Belki de (eğer felaketten kurtulanlar varsa) ileride ortaya çıkacaktır. 

Bu belirsizlik ortamında her önüne gelen aklına estiği gibi konuşmakta, İsmet İnönü ve hükümetini tarih nazarında suçlu gösterebilmek adına bilerek veya istemeyerek Türk Devlet Telakkisi’ni zedelemektedirler. Sanki Türk Devleti geçmişiyle ilgisini tamamen koparmak adına tarihte mevcudiyetini haklı kılan milyonlarca belgeyi bilerek, isteyerek, kasten Bulgarlara satmış gibi gösterilmek istenmektedir. Bunu söyleyenler 1920’den Bulgaristan’a satışın gerçekleştiği 1931 tarihine kadar Hazine-i Evrak memurları tarafından yürütülen çalışmalarda tasnif edilen ve Maarif Nezareti çatısında örgütlenen komisyonlar tarafından tasnifi yapılan belgeleri nasıl izah edeceklerdir. 

Daha Kurtuluş Savaşı yürütülürken bu evrakı Ali Emiri Efendi tasnif ediyordu. Cumhuriyet döneminde ise arşiv memuru Musa (Adıga) Efendi ve İbnülemin Mahmud Kemal İnal gibi iki alime teslim edilen komisyonlarda bugün dahi kullandığımız evrak koleksiyonları ile tasnifin en önemli temelleri atılmıştır. Bu komisyonda çalışanlar da zamanına göre memur maaşının üç-dört katına kadar yüksek ücretlerle çalıştırılmıştır. Osmanlının küllerinden doğan Türk Devleti kendine hayat hakkı bahşeden evrakını yok edecek kadar akli melekelerinden sıyrılmış adamlarca kurulmadı. Bu meseleye hissi ve siyasi yaklaşımların ardı kesilmelidir.

Burada iki kupür paylaşıyorum. Birincisi Osman Ergin’in “Muallim Cevdet” adlı eserinden alınmıştır. Kilisli Rifat, Muallim Cevdet’in kendisine Arşiv Tasnif Heyeti’nde çalışması teklifini nasıl yaptığını anlatmaktadır. Burada Cevdet Bey’in ağzından Kilisli Rifat Bey tarafından aktarılan ifadelerde bir hakkın teslimi sözkonusudur. Dikkatle incelenip değerlendirilmesi gerekir. İkinci kupür de Cumhuriyet Gazetesi’nden alınmıştır. Devletin ve zamanın hükümetinin nasıl ani bir refleksle daha fazla sözü dolaştırmadan en yetkin isimlerden bir komisyon kurarak bu yarayı sarmayı denediğinin en büyük ispatıdır. Üstelik tüm dünya 1929 ekonomik buhranı ile uğraşırken ve ülkemiz Balkan, Birinci Dünya ve Kurtuluş Savaşı’nın acı ve kahredici tahribatının yaralarını henüz saramamışken, böyle bir teşebbüsün hayırla anılmayıp da talihsiz bir olay üzerinden siyaset üretilmesine hayret etmemek mümkün değildir. 

Bulgaristan'a satılan arşiv belgeleri üzerinden siyasi manipülasyonlar yapılması, elde gazete haberlerinden başka bir kaynak yokken, işin evveliyatına ve safhalarına vakıf değilken sonuca varılması, haysiyetli ilim erbabının bulaşmayacağı bir pisliktir.

 

 

Kaynak: http://sinanculuk.blogspot.com.tr/2014/04/bulgaristana-satilan-evrak-meselesinin.html 

Devamını Oku...

Erzurum Narmanlı Âşık Sümmanî

ÂŞIK SÜMMANÎ 1860-1915

Ervah-ı ezelden levh ü kalemden
Bu benim bahtımı kara yazdılar
Gönül perişandır devr-i alemde
Bir günümü yüz bin zara yazdılar 


Sümmani'nin gerçek adı Hüseyin olup, babası Kasımoğulları'ndan Hasan'dır. 1861 yılında Erzurum ili, Narman ilçesi, Samikale Köyü'nde doğmuştur. Kendileri bu köye Kafkaslar' dan gelmişlerdir. Babası köyde çobanlıkla geçimini sağlamakta idi Hüseyin 10-11 yaşlarına geldiğinde, babasıyla birlikte çobanlık yapmaya başladı. Hüseyin'in genellikle danalarını otlattığı yer Ablaktaş'tır: Bir gün Şekerli Düzü' ne hayvanlarını otlatmaya tek başına gider. Hüseyin, kendisine doğru bir atlının geldiğini görür. Atlı, Hüseyin'e selam verir ve adını öğrenmek ister. Çok aç olduğunu söyleyip ondan ekmek ister. Köylerinde nerede misafir olabileceğini sorar. Hüseyin üç arpa ekmeğinin yarısını atlıya verir. O' nun bu cömertliği hoşuna gider ve der ki:

-Oğul, sana bir dua öğreteyim. Bu duayı kırk gün okuyacaksın. Yalnız yüz tane taş say, cebine koy. Her okuyuşta bir taş atarsın. Duayı kırk gün okur ve son gün Ablaktaş'a gider. Babası ise Cuma namazını kılmak için köyde kalır. Ablaktaş'taki çeşmenin yanında hayvanlarını otlatmaya bırakır. O da namaz kılmaya niyetlenir. Daha önce babasıyla burada namaz kılarlarmış Namaz vaktini anlamak için de kendilerine bir taş tespit etmişler. Güneş taşa isabet ettiği zaman öğle vakti olduğunu anlarlarmış, O gün de babasıyla yaptığı gibi kendisine taşı nişan eder ve Güneş'e bakarken uykuya dalar.

Uykusunda, çeşmenin başında kırk yeşil güvercin görür. Güvercinler birden kaybolur ve karşısında üç derviş belirir. Dervişler Hüseyin'e abdest aldırırlar ve birlikte namaza dururlar. Hatta bir dörtlüğünde der ki:

Vardım saf saf olup durmuş divana
Ben de el bağlayıp geçtim bir yana
Meylimi bağladım gari sübhana
O güzel Allah'ı gözler gözlerim...........

Daha sonra Hüseyin'i ortalarına alıyorlar. Hüseyin bakıyor ki. dervişlerden birinin elinde bir tabla, üç dolu bardak var. Derviş, bunları Hüseyin' in önüne getiriyor ve

-Hüseyin, bu şerbetlerden bir tanesini iç bakalım.

diyor. Hüseyin bardakların içindekileri şerbete benzetemiyor. Kendisini kandırdıklarını. Ona içki içireceklerini sanıyor. Ne kadar zorluyorlarsa da içmiyor Bunun üzerine birisi Hüseyin'in ellerini tutuyor. birisi de parmağını bardağa batırıp Hüseyin'in ağzına sürüyor. Tam bu esnada Hüseyin uykudan uyanıyor. Bakıyor ki, ne derviş var ne de şerbet. Fakat ağzında İnanılmaz bir lezzet hissediyor.

- Öylece bir daha uykuya dalıyor. Uykuda yine karşısına dervişler çıkıyor Tam eline bardağı alıp içmeye hazırlanıyor ki, dervişler şôyle diyor:

-Oğul, buna aşk badesi derler. Sevdiğin kız aşkınadır. Kızın adı Gülperi'dir. Bedahşah kentinde Şah Abbas'ın kızıdır. Sen Onun. O da senindir. Birbirinize aşık maşuk'sunuz. Dervişlerden biri Gülperi'nin cemalini gösterir. Üç bardak Hüseyin'e. üç bardak ta Gülperi 'ye verirler. Yeşil mürekkeple yazılı bir kitap okuturlar.

Üç harf okuttular yeşil yapraktan
Okudum harfini noktasın tek tek.....

Hüseyin uykudan uyanır ki, ne Gülperi Han var ne de dervişler. Danaları da göremeyince köyün yolunu tutar. Köye varmaya yakın bir atlıyla karşılaşır,

-Hüseyin, korkma oğlum, sen ereceğine erdin. Bundan sonra senin mahlasın Sümman, dünyada kavuşmak senin için haram, der. Sümmani, anlam olarak "Sonuncu, sona ait" demektir.

Hüseyin köye varınca annesini,. babasını uyandırır. Babası da ertesi sabah. köylülere, çobanlığı bıraktıklarını söyler. Aradan otuz kırk gün geçer, günler geçtikçe aşkı da ziyadeleşir. Herkes. Onun hastalandığını, cin'e; peri'ye karıştığını sanır. O zamanlar sıra geceleri düzenlenirmiş. Bir akşam babasına yalvarır. gecelere katılmak İstediğini söyler. Babası da dayanamayıp götürür. Sıra Sümmani'ye gelince. bazı kimseler, O'nun çocuk olduğunu söyleyerek atlamak İsterler. Köylülerin teklifini kabul etmeyerek, türkü söylemek istediğini belirtir ve söze başlar:

Uyandım gafletten oldum perişan
Bir nur doğdu alemler oldu ürüşan
Selam verdi geldi üç-beş dervişan
Lisanları bir hoş sedasın tek tek

Lisanları bir hoş eyler avazı
Onlarda mevcuttur ilm-ü el fazı
Dediler: Vaktidir kılak namazı
Aldılar abdestin edasın tek tek

Aldılar abdesti uyandım habran
Aslımız yapılmış hak ü turabtan
Üç harf okuttular yeşil yapraktan
Okudum harfini noktasın tek tek

Okudum harfini zihnim bu!andı
Yalelerim göz göz oldu sulandı
Baktım çar etrafa kadeh dolandı
Nuş ettim kırkların mahlesin tek tek

Nuş ettim badesin gördüm rengini
Tam on sekiz saat sürdüm cengini
Yar yüzünde saydım üç beş bengini
Halhalın altında hırdasın tek tek

Dediler: Sümmani gel etme meram
Adamı çürütür dert ile verem
Sen içün dünyada kavuşmak haram
Hüdam böyle salmış kalemin tek tek

Koşma bitince köylüler şaşırır. Onun badeli Aşık olduğu anlaşılır. Fakat henüz saz çalmasını bilmemektedir. Babası ile bir gün Erzurum ' a giderler. Burada aşık kahvelerine devam eder. Sazın perdelerini ve tezene tutmasını öğrenir. Her akşam köylüyü toplayıp saz çalar. Günler ayları, aylar yılları kovalar Sümmani köyde duramaz ve sevdiğini aramaya karar verir. Önce KafKaslar'a. oradan İran'a gider. İran- Turan illerini dolaşır. Bedahşah'ı tanıyan, Gülperi'nin adını duyan bir Allah kuluna rastlayamaz Hint, Afgan topraklarına gider. Onun bir gurbeti yaklaşık beş yıl sürmüştür. Günlerden bir gün rüyasında pirini görür. Piri O'na Kırım'a bir geziye çıkmasını söyler. Sümmani yanına sofusunu alıp Kırım yolculuğuna çıkar Kışı Kırımda geçirir. Yaz gelince tekrar köyüne döner. Artık şair, hareket kabiliyetini yavaş yavaş kaybederek duraklama dönemine girmektedir.

Devrin büyük şairlerinden Erbabi'yi mat eder. Başarıları Erzurum Valisinin kulağına kadar gider. Bir süre sonra. Sümmani Pasof'a gider. Aşığı oradan Suskap köyüne Zülali'nin yanına götürürler. O sırada ünü Kars'ı, Ardahan'ı, Erzurum'u kaplamış olan Aşık Şenlik'te oradadır. Üçünden bir atışma İsterler. İlk sözü Sümmani söyler:

Adem Sefiyullah makam-ı peder
Cennet' te ihvan bir kere düştü
''Sürün'' dedi, mollam takdir-i kader
Cennetten dünyaya bir kere düştü

Şenlik: Hışm-ı nar içinde gülüstan gözü
İbrahim Safa'ya bir kere düştü
İsmail' e gelen koç kurban kuzu
Cennet'ten Mina 'ya bir kere düştü

Zülali: Türaptan bir avuç hak aldı kaddes
Bu zemin Ierzeye bir kere düştü
Beytullah yerine Beytü'l Mukaddes
Kuruldu Kabe'ye bir yere düştü

Sümmani'nin esas amacı, Şenlik ile meydan edilmekti. Günün birinde yine Samikale köyünden, Sefili isminde birisi, Aşık Şenlik'in yaşadığı. Kars'ın Çıldır ilçesinin Suhara Köyü'ne gider. Kendisini Aşık Sümmani olarak tanıtır. Fakat mat olup, sazını bırakarak köyüne geri döner. Bu olaydan hemen sonra Aşık Şenlik, Ardahan'a gider. Aşık Sümmani ile Ahmet Onbaşı da Şenlik'İn köyüne gelirler Orada. yöre İçinde önemli bir konuma sahip olan, Haşimoğulları 'ndan Celal Bey ve Şerif Bey'le karşılaşırlar. Her ikisi de, bir süre önce köye gelip kendisini Sümmani olarak tanıtan aşıktan, Onun Şenlik'le yaptığı karşılaşmadan bahsederler. O zaman, Sümmani kendi şanını kurtarmak için Aşık Şenlik'le karşılaşmak istediğini söyler. Şenlik, Ardahan'dan köye çağrılır. Neticede bir araya gelirler. Hem tatlı tatlı sohbetler ederler hem de atışırlar. Sonunda yenişemeyip, kardeş olduklarım ilan ederler. Birkaç gün sonra köyüne geri döner. Fakat zaman Gülperi'yi unutturamamıştır. Köylüleri ona rastlayıp konuşturdukları zaman, O, şu şiirini söyler:

Ervah-ı ezelden levh ü kalemden
Bu benim bahtımı kara yazdılar
Gönül perişandır devr-i alemde
Bir günümü yüz bin zara yazdılar

Gönül gülşeninde har oldu deyu
Hasretlik ismimde var oldu deyu
Sevdiğim, sevdiğin pır oldu deyu
Erbab-ı garezler yare yazdılar

Dünyayı sevenler veli değildir
Canı terk edenler deli değildir
İnsanoğlu gamdan hali değildir
Her birini bir efkara yazdılar

Nedir bu sevdanın nihayetinde
Yadlar gezer yarin vilayetinde
Herkes diyarında muhabbetinde
Bilmem bizi ne civara yazdılar

Döner mi kavlinden sıdk-ı adıklar
Dost ile dost olur bağrı yanıklar
Aşk kaydine geçti bunlar aşıklar
Sümmani'yi ''Derkenara'' yazdılar

Aşık artık gerileme dönemine girmiştir. Bir gece rüyasında Gülperi. işaret almadan gurbete çıkmaması yolunda tembih eder. Bu duruma çok üzülür. Zaman zaman Erzurum'a gidip gelmektedir. Erzurum da bulunduğu günler kahvede otururken arkadaş ve dostları sözü eski günlerden açıp. Sümmani'ye Gülperi ile olan aşkını anlattırmak isterler. Artık ihtiyardır. Sazını eline alıp şu şiirini söyler.

Tarih seksen dokuz on bir yaşımda
Cem başımda iş birer birer
On sekiz yıl sürdü yarin peşinde
Akıttım gözümden yaş birer birer

Görmedim dünyada bir şadlık demi
Geçti civan ömrüm, gülmem encamı
Her boyun sistemi, feleğin kahrı
Vurdu her taraftan taş birer birer

Sümmani'yim hani benim otağım?
Gün be gün, bulandı dalım, budağım
Devroldu devranım, çevrildi çağım
Döküldü dihenden diş birer birer

Bir gün gençliğini hatırlayıp aşk badesini içtiği Ablaktaş'a gider. Çobanlığı bıraktığından beri buraya hiç gitmemiştir. Orada oturur, uzun uzun düşünür, çalar, söyler. Artık, sadece kahvelerde çalıp söylemektedir. Bu sıralarda, Gülperi de Sümmani'den haber alamadığına üzülmektedir. Bir gün Bedahşah 'tan tellal çağırttırır. Sümmani'yi aratmak için iki kardeş görevlendirir Sümmani'yi bunlara iyice tarif eder. Aradan günler, ay!ar geçer İki kardeş Kafkas taraflarına gelirler. Birden gözlerine bir adam ilişir. Adamlara Sümmani adında birisi aradıklarını söylerler. Adamlar:

-Biz Onun akrabalarındanız. Sümmani yakında öldü. Gülperi adında bir kızı sevmişti. Bu kızın aşkı için pir elinden bade verilmişti. İşte o vakitten beri. Sümmani Gülperi'nin aşığı olmuştur. Daha ölmeden bir kaç gün evvel rüyasını görmüştü. Günlerce ağladı, son dakikasına kadar Gülperi'nin acılarını çekti. Sonunda Ona hasret gitti.

İki kardeş, Sümmani'nin ölümüne çok üzülürler. Köye dönerler ve doğruyu Gülperi'ye söylemeye karar verirler. Şah'ın sarayına yaklaşırlar, bakarlar ki bir cenaze kalkmaktadır. Bu Gülperi'nin cenazesidir. Sümmani, Samikale Köyü'nde, 5 Şubat 1915 tarihinde vefat etmiştir.

****

 

Sümmânî'nin köyündeki mezarı

Kaynak:http://www.narman.bel.tr/AsikSummani.htm

***

ŞİİRLERİ

Yazdılar

Ervah-ı ezelde levh-i kalemde
Bu benim bahtımı kara yazdılar
Bilirim güldürmez devri alemde
Bir günümü yüz bin zara yazdılar

Bulmadık şadlığın iradesini
Çekerim bu gamın ziyadesini
Herkes dosta verdi ifadesini
Bizimkini rüzigara yazdılar

Aşk benimle eyler daim kıl ü kal
Daha sabretmeye kalmadı mecal
Derdim taksimdara kıldım arzuhal
Dedi ki öz bahtın kara yazdılar

Gönül gülşenimde har oldu deyi
Hasretlik cismimde var oldu deyi
Sevdiğim sevdiğin pir oldu deyi
Erbabı garezler yare yazdılar

Dünyayı sevenler veli değildir
Canı terkedenler deli değildir
İnsanoğlu gamdan hali değildir
Her birini bir efkara yazdılar

Nedir bu sevdanın nihayetinde
Yadlar gezer yarin vilayetinde
Herkes diyarında muhabbetinde
Bilmem bizi ne civara yazdılar

Kadrimi bilmeze eyledim minnet
Derdimi artıran görmesin cennet
Sarraflar verdiler yari bin kıymet
Benim kıymetimi nere yazdılar

Döner mi kavlinden sıktı sadıklar
Dost ile dost olur bağrı yanıklar
Aşk kaydına geçti bunca aşıklar
Sümmani’yi derkenara yazdılar

Beni Beni

Bu yalan dünyaya geldim geleli
Gülmedi bu yüzüm gör beni beni
Yüklendi barhanam gidiyor göçüm
Kalan dostlarımdan sor beni

Kalkın verin şu aşığın sazını
Nasihat eylerse tutun sözünü
Ejderha misali açmış gözünü
Korkarım yutacak yer beni beni

Hani benim ahbaplarım dostlarım
Hepisi yanımda olsun isterim
Gün gelir sırtımı yere yaslarım
Artık eyleyemez tor beni beni

Şimdi menzilimiz yüceden yüce
Çok masarif edip girmeyin borca
Varından ziyade bir altın harca
Sonra gül kefene sar beni beni

Yaktı yüreğimi şu hasret habı
Akıttım gözümden kan ile abı
Avuçlayıp yerden alın turabı
Atmadan başıma sor beni beni

Sümmani dünyadan uçmuş gidiyor
Ecel şerbetinden içmiş gidiyor
Cümle yarenlerden kaçmış gidiyor
Haydi gel mahşerde gör beni beni



Tersine

Devranı alemi seyran ederken
Bir sam esti geldi koku tersine
Baktım çar etrafa cevlan ederken
Attı bana felek oku tersine

Bu aşkın rahına girdim piyade
Canan beni mecnun etti rüyada
Derdim bin tabibe kıldım ifade
Yarama vurdular yakı tersine

Bu dar-ı dünyada olmam aşikar
Geçer çağ-ı ömrüm olur tarumar
Yarden name gelmiş bana bergüzar
Talih emreylemiş oku tersine

El haris değildir mahrum kim sever
Böyle buyurmuştur habib-i server
Sümmani kiminin ikbali yaver
Kiminin dolanır çarkı tersine

Açtı

Derdi cananıma kıldım şikayet
Sevgilim bahtıma gör ne fal açtı
Tahammül etmeye kalmadı takat
Bu sevda serimde kıvl-ı kal açtı

Yüz tutmaya haki payi görünmez
Cemalin mürdeye mahı görünmez
Ben deryaya baktım rahı görünmez
Bazı sağ gösterir bazı sol açtı

Sümmani bu derde oldu müşterek
Kul ermez maksuda meğer everek
Bugün birgün yarın iki diyerek
Yar siyah zülfümde beyaz gül açtı

Baka Baka

Dertsiz iken dert ehlinden dert aldım
Aşkın ocağına köz baka baka
On birinde ben ustamdan vird aldım
Guş verdim kamile göz baka baka

Laleyi sümbülü giyinmiş dağlar
Gitti şita geldi müzeyyen çağlar
Uyandı ağaçlar bezendi bağlar
Bizlere gelmiyor yaz baka baka

Kan ağlar dideler nem ile geçti
Arzusun bulanlar dem ile geçti
Şu bizim tecelli gam ile geçti
Tutmadı gönlümüz söz baka baka

Canan der ki maksut ili görünmez
Perişan bağrımın gülü görünmez
Yar der ki Sümmani kulu görünmez
Usandım canımdan öz baka baka

Eyle

Gözden ırak düşen gönül güzeli
Unutma bizleri sadakat eyle
Değil gurbet elde ezel ezeli
Severiz biz seni adalet eyle

Vefasızlık etme yakışmaz sana
Güzelce hizmet et yola erkana
Hasret ü firkatin kar etti cana
Üç beş kelam söyle mürüvvet eyle

Aşkın yine verdi gam efkarıma
Firkatin dağ gibi çöktü serime
Bir şifa görmedim can ciğerime
Gel sen derman eyle kemalet eyle

Nizam ehli ol ki bulasın rağbet
Fakir Sümmani’ye hoş eyle hizmet
Vefanın emridir düşküne hürmet
Gel güzel gel etme mürüvvet eyle

Uyanır mı

Kınamayın bizi hakkı sevenler
Yağmur yağmayınca sel uyanır mı
Gönül boş değildir aşka düşeli
Rüzgar esmeyince dal uyanır mı

Nideyim dostlarım vefasız yari
Mevlam her kuluna vermez bu karı
Gün be gün artmakta bülbülün zarı
Goncasız gülşende gül uyanır mı

Gönül goncasını gelip derdiler
Rakiplerim muradına erdiler
Sümmani’yi can evinden vurdular
Böyle yaman aşka dil uyanır mı

Usandım

Çoktan beri terk-i vatan olmuşum
Diyarı gurbette candan usandım
El kahrı çekmekten ömrüm hiç oldu
Aktı çeşmim yaşı nemden usandım

Deli gönül ister dağları aşa
Dünyada ne kaldı gelmemiş başa
Benim gam yükümü yüklesem taşa
Taş da dile gelir senden usandım

Canım kurban olsun mert oğlu merde
Bunca emeklerim hiç oldu nerde
Sümmani göç eyle durma bu yerde
Ay yıl hafta değil günden usandım

***

HABER

Âşık Sümmanî’nin yeniden keşfi
MAHİR DEMİR
Zaman 1 Aralık 2012

Erzurumlu Âşık Sümmanî (1862-1915), uzun bir unutuluştan sonra yeniden keşfedildi. 2012, âdeta Âşık Sümmanî'nin yeniden keşif yılı oldu. Uluslararası düzeyde sempozyum, divanının da yer aldığı bir araştırma kitabı, yakınlarının ve akademisyenlerin katkıda bulunduğu belgesel film ve Grup Abdal'ın ‘Ervah-ı Ezelde' albümü Âşık Sümmanî'yi bugüne taşıdı.

Âşıklar diyarı Erzurum'un soğuk kış akşamları, sadece kıtlamayla içilen demli çaylar ile geçmezdi. Âşık kahvehanelerinde, sineleri demlendiren âşıklar da akşamı sabaha ekler; hikâyeleri, destanları, karşılaşmaları (atışma), semaileri, koşmaları ve muammalarıyla âdeta bir ‘çay erkanı' oluştururlardı. Erzurum âşıklık geleneği, edebiyatımıza ve müziğimize Emrah, Zihnî, Erbabî, Reyhanî ve Sümmanî gibi saz ve söz ustalarını armağan etti. Bu isimlerden Âşık Sümmanî (1862-1915), uzun süre sonra yeniden keşfedildi. 2012, âdeta Âşık Sümmanî'nin yeniden keşif yılı. Uluslararası düzeyde sempozyum, divanının da yer aldığı bir araştırma kitabı, yakınlarının ve akademisyenlerin katkıda bulunduğu belgesel film ve etkisi bu yıla da sarkan Grup Abdal'ın ‘Ervah-ı Ezelde' albümü…

SÜMMANÎ GELENEĞİ

İlk önce, Erzurum Atatürk Üniversitesi, 31 Mayıs-2 Haziran 2012 tarihleri arasında Sümma-nî'nin memleketi Narman'da gerçekleştirdiği sempozyum ile akademik alanda önemli bir adım attı. Atatürk Üniversitesi Narman Meslek Yüksekokulu ve TC Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından düzenlenen “1. Uluslararası Âşık Sümmani ve Âşıklık Geleneği” başlıklı sempozyuma Türkiye'nin halk edebiyatı alanındaki sayılı isimlerinden Prof. Dr. Saim Sakaoğlu'nun yanı sıra yerli ve yabancı pek çok akademisyen katıldı. Âşık Sümmanî, hayatı, eserleri, âşıklık geleneğine katkısı olmak üzere tüm yönleriyle ele alındı.

Sempozyum vesilesiyle Âşık Sümmanî'yi ve eserlerini anlatan bir de belgesel hazırlandı. Yönetmenliğini Yard. Doç Dr. Yusuf Yurdigül ve Öğretim Görevlisi Cüneyt Korkut'un üstlendiği Sümmanî Belgeseli; İstanbul, Bursa, Konya, Erzurum ve Narman'da birçok uzman ve sanatçıyla yapılan röportajla tamamlandı. Belgesel, özellikle İran başta olmak üzere uluslararası uzmanların görüşleriyle Sümmanî'nin Türkiye için önemini bir kez daha ortaya koydu.

Abdülkadir Erkal'ın yayına hazırladığı ‘Âşık Sümmanî Divanı' ise bu söz üstadının gelenek içinde konumlandığı yeri göstermesi bakımından önemliydi. Erkal, titiz bir çalışmanın ürünü olan kitabında, Sümmanî'nin eselerini bir kaynakta toplamakla kalmıyor, onun gelenek içindeki yerini de teslim etmiş oluyordu.

Olayın daha popüler kısmında ise Grup Abdal devreye giriyor. Halk müziğine getirdikleri özgün yorumla kısa sürede dikkat çeken grup, Âşık Sümmanî'nin ‘Ervah-ı ezelde' türküsünü, geçtiğimiz yıl çıkardıkları albümün adı yaptı. Albümün en çok sevilen türküsü de bu oldu. Grup Abdal, albümden sonra Sümmanî'nin torunları ile görüşerek onun eserleri hakkında daha geniş bilgiye ulaştı. Aynı zamanda, dedelerinin âşıklık geleneğini de devam ettiren Hüseyin Sümmanioğlu ile Nusret Toruni, Grup Abdal'ın yeni albümünde Âşık Sümmanî'den daha fazla türkü almalarına da öncü oldular.

Bir hakikat âşığı

1862'de Erzurum'un Narman ilçesi Samikale köyünde doğan Âşık Sümmanî'nin gerçek adı Hüseyin'dir. Âşıklık geleneğine kendi tarzını getiren Sümmanî, ismiyle anılan koşma tarzının sahibidir. Pek çok destanı, hikâyesi, semaisi, koşması olsa da ‘Sümmanî ile Gülperi' hikâyesi meşhurdur. Kendi hayatından izler taşıyan hikâyede Sümmanî, 11 yaşında Ablak Taşı mevkiinde çobanlık yaparken 18 saat süren bir uykuya dalar. Uykusunda üç derviş görür ve onların elinden bade içer. Hüseyin'e rüyasında Bedahşân ilinde Abbas Han'ın kızı Gülperi'nin suretini gösterirler ve gözünü kırpmadan bakmasını tembihlerler. Gülperi'nin güzelliğinden gözleri kamaşan Sümmanî, gözlerini kırpınca dervişler, ‘Sözümüzü dinlemedin, çek cezanı. Kıyamete kadar Gülperi'nin hasretiyle gez' derler. Sümmanî, mecazî aşktan geçip hakikî aşkı bularak, şiirlerinde bunu terennüm eder.


kaynak:http://www.biyografi.net/kisiayrinti.asp?kisiid=1785

Sümmanî'nin oğlu Şevki Çavuş

Devamını Oku...

NOGAY TÜRKLERİ

TÜRKOLOJİ SÖYLEŞİLERİNDE NOGAY TÜRKLERİ KONUŞULDU

Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Salih YILMAZ tarafından YBU Türk Dünyası ve Akraba Toplulukları Kulübü (TÜDAT) ve Türkiye Yazarlar Birliği’nin koordinatörlüğünde 22.04.2014 tarihinde düzenlenen Türkoloji Söyleşilerinde bu ay  “Tarihte ve Günümüzde Nogay Türkleri” konuşuldu. Bu haftaki Türkoloji Söyleşilerinin konusu sunum; Ankara Nogay Türkleri Kültür ve  Yardımlaşma Derneği üyeleri tarafından yapıldı.  

Piri Reis'in Kırım Haritası

İlk olarak Nogay Türklerinin tarihi geçmişi ve etnik yapıları hakkında Sami NOGAY (Nogay Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Eski Genel Başkan) sunum yaptı. Bu sunumda Nogay Menşei ve Nogay Adı, Sosyal ve Ekonomik Yapı örneklerle anlatıldı. Bu anlatımlarda Nogayların bugün çoğunlukla Kafkasya'da varlıklarını sürdürmekte olan bir Türk topluğu olduğu, Nogay adının kavim adı olarak Altın Ordu şehzadelerinden olan Nogay’dan geldiği açıklandı. Nogayların tarihinde Nogay'dan çok Edige Bey'in adının geçtiği, Nogay Ordası'nın bütün bey ve mirzalarının Edige soyundan olduğu ve kaynaklarda Nogayların atalarının Edige olduğu hakkında bilgiler verildi. Nogay Türklerinin Astrahan, Kuzey Kafkasya, Kırım, Romanya ve Türkiye'de Nogay adı ile; Türkistan'da, özellikle Buhara ve Hive'de Mangıt adıyla tanındığı örneklerle açıklandı. Günümüzde tüm dünyada yaklaşık 300.000 civarında oldukları tahmin edilmektedir. Nogayların yaşadıkları yerlerin isimleri ayrıntılı bir biçimde şöyle verilmiştir: Dağıstan Muhtar Cumhuriyetinin Nogay Bölgesi, Kızılyar, Babayurt, Hasavyurt, Tarumovka Bölgeleri, Stavropol Krayı'nın Neftekum Bölgesi, Koçubey Bölgesi (Karamurza Köyü) ve Mineralovod Şehri (Kanglı Köyü), Çeçen-İnguş Muhtar Cumhuriyetinde Kargalin, Turum ve Şelkovskoy Bölgeleri, Karaçay-Çerkez Cumhuriyetinde Adıge Habl ve Habez Bölgeleri (Erkin Yurt, Erkin Halk, Adil Halk, Üyken Halk, Kızıl Yurt, Kuban Halk ve Kızıl Togay Köyleri), Çerkessk Şehri, Prikubañ Bölgesi'ndeki Put İlyiça Köyü, Romanya'nın Dobruca Bölgesi, Türkiye'de Konya, Yozgat, Bursa, İzmir, Adana, Ankara, İstanbul, Sakarya ve Eskişehir'in bazı köyleri.

Kafkasya'da Nogaylar

Nogay kültüründen de örnekler verilen konuşmada Evlenmede "beşik kuda" (beşik dünürleri), "nışan saluv" (nişanlanma), başlık parası, yüz görümlüğü, süt hakkı gibi âdetlerinin bulunduğu, çocuğa isim vermede, sünnette, çocuğun eğitiminde, düğünde, ölümde, cenazede geleneklere önem verildiği, kadınların önemi halk şiirlerinde, atasözlerinde vb.de her fırsatta vurgulandığı, boşanmalara çok sık rastlanılmadığı, çok çocuklu olmanın evlilikte mutluluğa işaret olduğu, loğusalara musallat olduğu düşünülen "albastı" vb. birçok inanç ve geleneklerin bütün Türk dünyasında olduğu gibi Nogay Türklerinde de yaygın olduğu örneklerle açıklandı. 

Konya ve çevresinde bugünkü Nogay yerleşimi

İkinci konuşmayı Cem ARSLAN (Nogay Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Genel Sekreter) Bey, Nogay Türklerinde Edebiyat başlığı ile yaptı. Buna göre geçmişte çok zengin sözlü edebî gelenekleri olan Nogayların, mensur eserlere değer vermedikleri, böyle eserlere "kara söz" diye ifade edildiğini, sadece nazımla söylenen sözleri kıymetli saydıkları ifade edildi. 

Nogayların sahip olduğu dilin Kıpçak Gurubuna ait olduğu ifade edildikten sonra Nogay Türkçesi'nin üç ağzının bulunduğu ve bunların; Dağıstan'da Kara Nogay ağzı, Karaçay-Çerkez Cumhuriyeti'nde Ak Nogay ağzı, Stavropol bölgesinde ise Asıl Nogay ağzı olarak adlandırıldığı ifade edildi. Nogay Edebiyatının günümüzde Karaçay-Çerkez Cumhuriyeti ile Dağıstan'da gelişme imkânı bulduğu, Dağıstan'da meydana getirilen eserlerde Kara Nogay ağzının etkisi görülse de edebî dil olarak Kuban Nogaylarının kullandığı Ak Nogay ağzının kullanıldığı açıklandı.  Nogaylar bugün bir yazı diline sahip olmalarına rağmen, bu yazı diliyle yazılan ve basılan eserlerin sayısının az olduğu, bu nedenle de Nogay yazı dilinin geleceğinin tehlikede olduğu belirtildi.

Aksu (Buğ, Pivdennyy Buh) ve Özi (Özü, Dinyeper) nehirleri, Ukrayna

Nogayların geçmişteki eserlerinden günümüze ulaşanların çok az olduğu ve birçoğunun çeşitli sebeplerle yok olmuş veya yok edilmiş olduğu dile getirildi. Nogay Türklerinin Arap harflerini 15. yy.'dan itibaren kullanmaya başladıkları, Stavropol bölgesinde yer alan bir arşivde 19. yy.'a ait, Nogay Türkçesi ile yazılmış Arap harfli 7000'den fazla evrak bulunduğu dile getirildi.Nogaylarda yazılı edebiyatın XX. yy.'ın başlarında teşekkül ettiği, 1928'e kadar Arap alfabesini kullanan Nogay Türklerinin bu tarihte Latin alfabesine geçtikleri ve 1938 yılından itibaren de Kiril alfabesini kullanmaya başladıkları örneklerle anlatıldı. Nogay destanlarının toplum içerisinde önemli bir yere sahip olduğu dile getirildikten sonra tanınmış olanları şöyle sıralanmıştır:

Kahramanlık destanları: "Aysıldıñ Ulı Amet Bätir ", "Edige", "Mamay", "Şora Bätir", "Er Kasay", "Müsevke", "Nogaydıñ Kırk Bätiri", "Adil Soltan", "Er Targıl", "Koplanlı Bätir", "Kazı Tuvgan". Bunların konusu, Nogay Türklerinin komşu halklarla ilişkileri, vatan sevgisi, zalim hanlar (Altın Ordu hanları), mirzalar ile yapılan mücadeleler ve savaşlardır.

Aşk destanları: "Kozı Körpeş Bayan Sıluv", "Karaydar Man Kızıl Gül", Tölegen Men Kız Yibek", "Boz Yigit", "Ariz Ben Hanber", "Şah İsmail" vb. Bu eserlerde halkın sosyal hayatı, âdetleri, kahramanlar arasındaki sınıf farkı, onların talihsizliği anlatılmaktadır.

Tarih destanları: "Azavlıdıñ Er Dosmambet", "Ümbet Ali", "Arslanbek", "Şeyh Şamil", "Stambılga Köşüv" vb. Tarih destanlarının konusu 17.-19. yy. arasında Nogay halkının yaptığı savaşlar ve halk hayatında meydana gelen değişikliklerdir.

Nogaylarda eskiden beri söylenen destanlardan birisi olan "Boz Yigit" Destanından da örnekler verilmiştir. Bu örnekler şöyledir:

Temir altın bolmastı, Demir altın olmaz,

Seniñ süygen Zaytonıñ, Senin sevdiğin Zayton,

Bozyigittey bolmastı, Bozyiğit gibi olmaz,

Bozyigittiñ süyegin Bozyiğit'in kemiğini

Mıñ Zaytonga bermespen. Bin Zayton'a değişmem.

Bozyigittiñ bir tügin, Bozyiğit'in bir tüyünü

Altın üyge bermespen. Altın eve değişmem.

Nogay Türklerinde var olan çok zengin atasözü geleneğinden de bahsedilerek şu örnekler verilmiştir:  

Akşasız bazarga barganşa, kebinsiz körge kir.

Parasız pazara gideceğine, kefensiz mezara gir.

Kelgenşe konak uyalar, kelgennen soñ konakbay uyalar.

Gelinceye kadar misafir utanır, geldikten sonra ev sahibi utanır.

Tuvgan eldiñ yeri yennet, suvı serbet.

Doğduğun yerin yeri cennet, suyu şerbettir.

Yahşı özi ölse de, onıñ sözi ölmeydi.

İyinin kendisi ölse de sözü ölmez.

Üçüncü konuşmacı Muharrem YILMAZ (Nogay Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Genel Başkan Yardımcısı) Ankara Nogay Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Drneğinin kuruluşu ve faaliyetlerinden bahsetti. Derneğin 03 Mart 1998 tarihinde kurulduğu ve faaliyetlerde bulunduğu şu örneklerle açıklandı:

Ankara - Şereflikoçhisar - Akin köyünde ve Konya - Kulu - Kırkkuyu köyünde AĞAÇLANDIRMA VE BAHAR ŞÖLENİ yapılmış, on binden fazla ağaç dikilmiştir. Şölen, TRT'nin Avrasya kanalında yayınlanmıştır. Konya - Kulu - Mandıra köyünde BAHAR ŞÖLENİ yapılmış ve bu şölene de çok sayıda bürokrat ve Türk Dünyası ile yakın ilgisi olan kişi ve kuruluş temsilcileri katılmıştır. 02 Haziran 1998 tarihinde Dağıstan'dan gelen soydaşlarımızın da katkılarıyla Altındağ Belediyesi Yunus Emre Kültür Merkezinde MÜZİK VE FOLKLOR ŞÖLENİ düzenlenmiş olup, bu şölene çok sayıda bürokrat ve Türk Dünyası ile yakın ilgisi olan kişi ve kuruluş temsilcileri katılmıştır.

Kafkasya'daki soydaşlarımızın Türkiye'ye öğrenci göndermeleriyle ilgili sorunlarıyla ilgilenilmiş, haberleşme eksikliğinden kaynaklanan sorun Başbakanlıktaki ilgili bürokratlara iletilmiştir. Dernek yönetim kurulundan 5 kişilik bir heyet soydaşlarımızın yaşadığı bölgelere, Kafkasya'ya İNCELEME GEZİSİ yapmıştır. Türk Dünyası ile ilgili çok sayıda gönüllü kuruluş yöneticileri ve siyasetçilerle bire bir görüşmeler yapılmış ve Derneğimizin amaçları hakkında bilgi verilmiştir.

Son konuşmacı Hakan BENLİ (Nogay Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Yönetim Kurulu Üyesi) ise derneğin yayın organı olan NogayTürk Dergisi ve dernek neşriyatları hakkında bilgi verdi. Buna göre Ocak 2007 tarihinden itibaren "NOGAY" isimli üç aylık dergi çıkarılmaya başlandığı, Mayıs 1998 tarihinde başlamak üzere dört kez HABER BÜLTENİ çıkarıldığı, Üç kez TRT'nin Avrasya kanalında Nogay Türklerini tanıtıcı program yapıldığı, İki kez, Nogay Türkleri Uluslar arası Bilgi Şöleni düzenlendiği, 05 Kasım 1998 tarihinde Keçiören Belediyesi Kültür Sarayında, Cumhuriyetimizin 75. Yılı Kutlamaları çerçevesinde NOGAY TÜRKLERİ KÜLTÜR VE FOLKLOR SÖLENİ düzenlendiği ve bu şölene de çok sayıda bürokrat ve Türk Dünyası ile yakın ilgisi olan kişi ve kuruluş temsilcilerinin katıldığı hakkında bilgiler verdi.  

Konuşmacıların sunumlarının tamamlanmasından sonra Doç. Dr. Salih YILMAZ ise Türkiye’de ve başta Kafkasya’da yaşayan Nogayların genel durumunu özetleyen kısa bir kapanış konuşması yaptı ve yoğun bir katılımın olduğu toplantı, fotograf çekimi ve plaket takdiminin ardından sona erdi.

23 Nisan 2014

Doç. Dr. Salih YILMAZYildirim Beyazit Üniversitesi, Insan ve Toplum Bilimleri Fakültesi
Tarih Bölümü Ögretim Üyesi

Devamını Oku...